Zespół policystycznych jajników a ciąża − czy PCOS może być przyczyną niepłodności?

Szacuje się że nawet co 5. kobieta w Polsce może mieć zespół policystycznych jajników. A jak wygląda zależność: zespół policystycznych jajników a ciąża? No cóż, nie da się ukryć, że wielotorbielowatość jajników (bo tak też mówi się na zespół policystycznych janików) utrudnia zajście w ciążę, bo przy PCOS owulacja występuje rzadko lub nie występuje w ogóle. Jakie jeszcze objawy dają policystyczne jajniki i jak sobie radzić z tą chorobą?

Co to jest Zespół Policystycznych Jajników?

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to schorzenie endokrynologiczne. Kobiety, które chorują na PCOS, mają zwykle zaburzoną równowagę hormonalną. Za wysoki poziom LH i zachwiane proporcje FSH/LH (hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową) sprawiają, że w jajnikach zwiększa się ilość drobnych, niedojrzałych pęcherzyków Graafa. W normalnym cyklu, pojawia się jedynie jeden pęcherzyk (tzw. pęcherzyk dominujący). Po pewnym czasie on pęka i wtedy dochodzi do owulacji. Ten proces umożliwia zajście w ciążę.

U kobiet z PCOS nie ma jednego pęcherzyka dominującego, lecz jest wiele drobnych pęcherzyków. Żaden z nich nie wzrasta, ani nie pęka. W efekcie, nie może powstać ciałko żółte i nie wzrasta ilość progesteronu we krwi. PCOS sprawia, że u kobiet nie ma owulacji i nie może dość do zapłodnienia.

Co to jest PCO?

Warto zwrócić uwagę, że często zamiennie używa się określeń PCO i PCOS. Nie jest to jednak to samo. PCO (ang. PCO – policystic ovaries) oznacza policystyczny obraz jajników podczas badania USG. PCOS to zaś zespół różnych objawów, o których piszę poniżej.

Zespół policystycznych jajników – objawy i diagnoza

Najczęstszymi objawami PCOS są:

• nieregularne miesiączki
• brak owulacji lub bardzo rzadka owulacja
• hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie w nietypowych miejscach – np. na brzuchu, twarzy
• łysienie androgenne – czyli tzw. zakola i łysienie na czubku głowy
• nadwaga lub otyłość (szczególnie tycie wokół tali)
• trądzik
• PCOS często towarzyszy insulinooporność, czyli nieprawidłowy metabolizm glukozy

„Hirsutyzm to jeden z problemów kobiet chorujących na PCOS. Kobiety dotknięte hirsutyzmem mają tak zwane owłosienie typu męskiego, czyli włosy na twarzy, brzuchu, klatce piersiowej czy na plecach. Na szczęście dzięki depilacji laserowej jest możliwość trwałego usunięcia niechcianego owłosienia”

− komentuje lekarz Aleksandra Malewska.

Warto jednak zaważyć, że kobieta z PCOS nie zawsze musi mieć wszystkie objawy wyżej opisane. Nierzadko zdarza się, że PCOS mają kobiety szczupłe, które nie mają problemów ani z trądzikiem, ani z łysieniem.

Żeby zdiagnozować u kobiety PCOS, muszą być spełnione minimum 2 z 3 kryteriów diagnostycznych:

1.Wielotorbielowość jajników (czyli tzw. policystyczne jajniki) –  żeby stwierdzić, czy w jajnikach jest wiele torbieli, lekarz wykonuje USG przezpochwowe.

2. Hiperandrogenizm – czyli zwiększone stężenie poziomu hormonów męskich, głownie testosteronu i androstendionu.

3.Brak lub bardzo rzadka owulacja.

Zespół policystycznych jajników − badania

Żeby prawidłowo zdiagnozować PCOS, lekarz wykonuje przezpochwowe badanie USG i zleca badania hormonalne (przed wszystkim poziom androgenów i stosunek hormonu LH do FSH). Powinny one być wykonane między 2. a 5. dniem cyklu.

W razie podejrzenia PCOS, warto również zrobić test obciążenia glukozą (tzw. test OGTT), który wykaże czy PCOS towarzyszy również insulinooporność. Wszystkie te badania zleci lekarz-ginekolog. Jednak, warto również równolegle udać się do endokrynologa, który specjalizuje się właśnie w leczeniu zaburzeń hormonalnych. Najlepiej znaleźć lekarza o specjalizacji z ginekologii i endokrynologii. Niestety, w Polsce nie ma ich zbyt wielu.

Zespół policystycznych jajników – przyczyny

Tak naprawdę, to do tej pory nie wykazano ostatecznie, co jest przyczyną PCOS. Naukowcy jedynie sugerują, że PCOS jest chorobą dziedziczną. Wciąż jednak trwają badania, które miałyby wyjaśnić genezę tego schorzenia.

Zespół policystycznych jajników a zajście w ciążę

Wielotorbielowe jajniki sprawiają, że nie dochodzi do owulacji (lub dochodzi do niej bardzo rzadko). Dlatego kobiety z PCOS mają trudności z zajściem w ciążę. Pamiętaj jednak, że PCOS TO NIE WYROK! Dlatego, najlepiej udać się do sprawdzonego ginekologa, który zleci odpowiednią kurację.

Najważniejszą metodą leczenia jest zdrowa dieta i sport. To naprawdę działa! Moja córka jest żywym przykładem, na to że można zajść w ciążę, mając zdiagnozowane PCOS. Wszystko przy pomocy diety i aktywności fizycznej.

PCOS – leczenie

Najważniejszą i najbardziej skuteczną metodą walki z PCOS jest zdrowa dieta (najlepiej dieta o niskim indeksie glikemicznym) i aktywność fizyczna. Po pierwsze, jeżeli zmagasz się z nadwagą, postaraj się zrzucić kilka kilogramów. Wtedy istnieje większe prawdopodobieństwo, że zajdziesz się w ciąże bez przyjmowania środków farmakologicznych. Poprzez dietę i regularne ćwiczenia możesz też wyregulować cykl miesiączkowy, a także zmniejszyć trądzik i hirsutyzm.

Możesz również stosować zioła i suplementy, które wpływają na płodność, np. Profertil Female. Jeżeli PCOS towarzyszy insulinooporność, lekarz może przepisać metforminę, która pomaga w przyswajaniu insuliny. Jeżeli nie chcesz zajść w ciążę, ginekolog może zalecić kurację antykoncepcją hormonalną, która pomoże w uregulowaniu miesiączek i walce z nieprzyjemnymi objawami PCOS.  

Zobacz też, jak przygotować się do ciąży: Jak się przygotować do ciąży? Kwas foliowy to nie wszystko!