Zimne dreszcze – skąd się biorą? Poznaj przyczyny objawu

Dreszcze i zimno to bardzo nieprzyjemne odczucia. Kiedy ogarnia Cię wrażenie wychłodzenia, a Twoje ciało drży z zimna pomimo tego, że temperatura otoczenia jest normalna, wtedy mowa o zimnych dreszczach. Jest to mechanizm obronny, a zarazem sygnał ze strony organizmu, że coś jest nie tak. Receptory zawarte w skórze (termoreceptory) przekazują sygnały o odczuciu zimna i w efekcie tego z ośrodka termoregulacji wychodzi informacja zwrotna do mięśni, aby poprzez drżenie wytworzyć nieco ciepła. Nad ruchami tego typu nie masz kontroli i zwykle następują one falami, co kilkadziesiąt sekund. 

Mechanizm ten jest aktywowany również w chorobie, podczas gorączki. Na pierwszy rzut oka dodatkowe podnoszenie temperatury przy gorączce jest nie logiczne, ale występowanie samej gorączki to zaplanowana strategia organizmu na osłabienie infekcji poprzez utrudnienie warunków bytowania dla drobnoustrojów. Dlatego też mechanizm generujący zimne dreszcze w nocy włącza się także w przypadku wychłodzenia i gorączki. 

Przeczytaj również: Dreszcze a drgawki. Czy umiesz odróżnić te 2 objawy?

Zimne dreszcze − przyczyny

Odczuwasz zimne dreszcze? Przyczyny mogą być różne. Najczęściej doświadczasz tego stanu, kiedy przemarzniesz. Drobne skurcze mięśni mają dostarczyć organizmowi dodatkowego ciepła. Jeśli objaw ten towarzyszy gorączce, może to znaczyć o przedostaniu się do krwiobiegu toksyn bakteryjnych czy wirusów.

Uczucie zimna w nocy i gorączka najczęściej towarzyszy infekcjom, zarówno wirusowym, jak i bakteryjnym. W takich sytuacjach drżenie mięśni jest wynikiem działania patogenów lub substancji przez nie wytwarzanych. Niektóre z chorób infekcyjnych, podczas których możesz zauważyć wyższą gorączkę i dreszcze to m.in. grypa, przeziębienia, angina, mononukleoza, malaria oraz zapalenie płuc. W czasach pandemii pamiętaj o tym, że możesz zaobserwować również zimne dreszcze po covidzie, wraz z podwyższoną temperaturą i osłabieniem.

Inną przyczyną powstania dreszczy są choroby układu krążenia, powodujące nieprawidłowe ciśnienie krwi lub niedostateczne ukrwienie organizmu. Jest to np. choroba wieńcowa czy zapalenie mięśnia sercowego. Dreszcze i uczucie chłodu towarzyszą też anemii, razem z osłabieniem, znużeniem i bladością skóry. Dreszcze mogą wiązać się również z dolegliwościami układu moczowego, takimi jak m.in. zapalenie pęcherza moczowego, czy zapalenie nerek. 

Dowiedz się, czym jest rzadkie i niebezpieczne pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego.

Zimne poty i dreszcze dotyczą również cukrzyków. W momentach hipoglikemii, czyli spadku poziomu cukru we krwi, możesz odczuć osłabienie, rozkojarzenia, ale i zimne dreszcze i poty. W przypadku kobiet, dolegliwości te doskwierają wraz z uderzeniami gorąca przy menopauzie. Jest to efekt przemian hormonalnych, jakie zachodzą w organizmie w tym czasie. Sprawdź, jak obniżyć cukier we krwi.

Niestety dreszcze są też efektem ubocznym stosowanych leków – jeśli przyjmujesz jakieś regularnie i zauważasz, że pojawiły się po nich dreszcze, zgłoś to od razu lekarzowi, aby dostosował on terapię do reakcji organizmu. Kwestia ta dotyczy leków z przepisu lekarza, tych dostępnych w aptece bez recepty oraz suplementów diety.

Dreszcze to objaw bardzo ogólny i może też towarzyszyć innym zaburzeniom, takim jak zmiany nowotworowe, zaburzenia psychiczne (stany lękowe, nerwice, czy depresja) czy nadużywaniu alkoholu. W takich sytuacjach występują zwykle zimne dreszcze bez gorączki. Dreszcze przy istniejących chorobach nowotworowych powstają na skutek przenikania do krwiobiegu komórek nowotworowych, czy rozpadających się cząstek guza. Pamiętaj jednak, że mogą też pojawiać się sporadycznie u zdrowego człowieka, jako efekt zmęczenia, czy to związanego z ciężką i długą pracą, czy dużym wysiłkiem fizycznym.

Dreszcze towarzyszą też efektom zakrapianej imprezy – zimne dreszcze po alkoholu wynikają z odwodnienia i przytrucia alkoholem. W takiej sytuacji odpocznij, zadbaj o optymalne nawodnienie i daj organizmowi niezbędny czas na detoksykację. Objaw powinien ustać samoistnie. 

Przeczytaj także: Zatrucie alkoholowe to nie to samo co kac! Sprawdź, jak je rozpoznać.

Niekiedy dreszcze doskwierają ciężarnym kobietom. Są efektem zmian hormonalnych zachodzących w organizmie kobiety i często łączą się z nocnymi potami, czy napadami gorąca. Jeśli nie towarzyszy im gorączka ani inne symptomy sugerujące infekcje, nie powinny być powodem do niepokoju. Jeśli jednak zaobserwujesz dodatkowe objawy, skonsultuj się z lekarzem. Innym zagadnieniem są też zimne dreszcze po porodzie – w trakcie porodu lub niedługo po nim. To efekt wycieńczenia i osłabienia organizmu oraz zmian hormonalnych – z czasem powinny się uspokoić. Jeśli dreszcze powrócą w czasie połogu, zwróć uwagę, czy nie ukazują się żadne inne symptomy np. gorączka – może być to oznaka rozpoczynającej się infekcji. 

Objaw ten pojawić się w efekcie na mobilizację układu odpornościowego po przyjmowaniu szczepionek. Zimne dreszcze po szczepieniu następują np. po sezonowym szczepieniu na grypę, czy COVID. Często idą w parze ze stanem podgorączkowym lub gorączką. Objaw ten nie powinien trwać dłużej niż 1-2 dni po przyjęciu szczepionki. 

Sprawdź również: COVID-19 – objawy, leczenie i profilaktyka

Zimne dreszcze − co pomoże?

W zależności od przyczyny dreszczy, sposoby radzenia sobie z nimi są różne. Jeśli dreszczom towarzyszy podwyższona temperatura, zastosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych powinno pomóc. W tym celu przyjmuj leki zawierające ibuprofen, czy paracetamol. Dostępne są one w aptekach, zarówno w formie tabletek, jak i w postaci do szybkiego rozpuszczenia w wodzie. Dbaj o nawodnienie organizmu, a w przypadku wychłodzenia, pij ciepłe napoje. Do nawadniania dobrze sprawdzą się elektrolity. 

Kiedy dreszcze towarzyszą chorobom przewlekłym, wspomnij o nich Twojemu lekarzowi prowadzącemu − być może zaleci on modyfikacje leczenia. W przypadku hipoglikemii jak najszybciej coś zjedz lub wypij cokolwiek zawierającego cukier, aby zwiększyć jego poziom we krwi. Jeśli dreszcze łączą się z objawami kaca lub przemęczenia, dłuższy sen i nawodnienie powinny pomóc.

Jeśli dreszcze występują u dziecka wraz z gorączką, skonsultuj to lekarzem. Zaleci on optymalne leczenie przeciwgorączkowe. Dodatkowo podawaj dziecku na czoło bądź kark chłodne okłady lub przygotuj kąpiel w chłodnej wodzie. Regularnie kontroluj temperaturę ciała u dziecka i sprawdzaj, czy działanie leków przeciwgorączkowych nie słabnie.

Dreszcze i uczucie zimna pojawiają się też podczas grypy. Poza gorączką, rozwija się ból mięśni i głowy, co potęguje złe samopoczucie w trakcie przechodzenia infekcji. W takich przypadkach zaleca się leki przeciwgorączkowe. Jeśli przebieg choroby jest cięższy lub należysz do grup ryzyka ciężkiego przebiegu i powikłań po grypie, lekarz może przepisać Ci leki na grypę.

Na osłabienie i dreszcze towarzyszące infekcji i stanom przeziębieniowym sprawdzą się też ciepłe napoje z dodatkiem miodu, soku z malin, czy bzu. Ważny jest też odpoczynek, ciepły ubiór i regularna kontrola temperatury ciała. 

W razie dreszczy związanych ze słabym krążeniem i wychłodzeniem stóp i rąk, przydatne okażą się termofory lub maści i kremy ze składnikami rozgrzewającymi. Jeśli problem często nawraca, upewnij się, czy nie masz do czynienia z rozwijającą się chorobą zaburzeń krążenia. Przeczytaj, jak poprawić krążenie krwi w nogach.

Zimne dreszcze – dokuczliwy objaw wielu dolegliwości

Drżenie mięśni powoduje wiele sytuacji, począwszy od zatrucia alkoholowego, stresu, nerwicy, zmęczenia, aż po choroby takie jak anemia, grypa i cukrzyca. Sposoby radzenia sobie z dreszczami zależą od przyczyn – na pewno przydadzą Ci się leki przeciwgorączkowe, gdyż podwyższona temperatura często towarzyszy drganiom mięśni. Dbaj o nawodnienie Twojego organizmu, a jeśli stan ten utrzymuje się dłuższy czas, umów się na wizytę u lekarza. 

Źródła:

1. Gajewski P., Szczeklik A., Interna Szczeklika, MP, Kraków 2013,\
2. Mutschler E., Farmakologia i toksykologia, red. Buczko W., Wyd. III polskie, MedPharm Polska, Wrocław 2013,
3. Brunton L.L., Lazo J.S., Parker K.L., Farmakologia Goodmana i Gilmana, Czelej, 2007.