Jak radzić sobie z nerwicą w ciąży?

19. 8. 2024 · 5 minut czytania

Zaburzenia lękowe (zaburzenia nerwicowe) to jeden z częstszych problemów psychiatrycznych, z którym mogą zmagać się kobiety ciężarne. Sprawdź, jakie mogą być objawy nerwicy w ciąży. 

Aleksandra Furmańczyk
Aleksandra Furmańczyk
Jak radzić sobie z nerwicą w ciąży?

Nerwica” to historyczna nazwa grupy zaburzeń, które we współczesnej psychiatrii określa się mianem zaburzeń lękowych. Kobiety chorują 1,5-2 razy częściej niż mężczyźni, a objawy zaburzeń lękowych mogą być obecne także w ciąży. Podczas ciąży możliwe jest zarówno pojawienie się nerwicy po raz pierwszy, jak i nasilenie wcześniejszych zaburzeń. 

Nerwica w ciąży – co to jest? 

Zaburzenia nerwicowe to zaburzenia psychiczne, w których podstawowym objawem jest lęk. Rozpowszechnienie w populacji jest szacowane między 5 a 7%, ale nawet do 30% osób może doświadczyć objawów zaburzeń lękowych chociaż raz w ciągu życia. 

Wiele kobiet doświadcza problemów ze zdrowiem psychicznym w ciąży, a najczęściej rozpoznawane są stany lękowe i depresja. Szczególnie narażone są te kobiety, które mają historię chorób psychicznych i które w trakcie ciąży przerywają psychoterapię lub farmakoterapię. 

Problem nerwicy może wynikać również z: 

  • Traumatycznych przeżyć w poprzednich ciążach, 
  • Braku równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, 
  • Problemów w życiu prywatnym. 
  • Nadmiernego stresu, 
  • Zmagania się z innymi chorobami, 
  • Strachu przed porodem i obaw o dobrostan dziecka. 
Nerwica lękowa w ciąży

Sprawdź powiązane kategorie

Nerwica w ciąży – objawy 

Istnieje wiele rodzajów zaburzeń nerwicowych i wiele z nich może wystąpić w czasie ciąży. Przyjrzyjmy się częstym przykładom. 

Zaburzenia lękowe w postaci fobii (nerwica lękowa) charakteryzują się lękiem wywoływanym przez określone sytuacje lub przedmioty, które obiektywnie są niegroźne. Doprowadza to do unikania sytuacji prowadzącej do kontaktu z tym czynnikiem, a konieczność zmierzenia się z nim jest przeżywana z przerażeniem. Do tej grupy zaburzeń lękowych można zaliczyć m.in. fobie specyficzne (np. tokofobia – lęk przed porodem), agorafobię (lęk przed otwartą przestrzenią, tłumem, samotnym podróżowaniem, brakiem możliwości ucieczki) i fobie społeczne (lęk przed negatywną oceną w kontaktach społecznych). 

Co dzieje się z ciężarną, gdy przyjdzie się jej zmierzyć z czynnikiem powodującym u niej lęk? Nerwica lękowa w ciąży może powodować: 

  • Uczucie niepokoju i wewnętrznego napięcia, 
  • Drażliwość, 
  • Zaburzenia uwagi i koncentracji, 
  • Wrażenie chaosu myślowego, 
  • Zestaw objawów fizycznych, takich jak: 
  • Niespokojne i nerwowe zachowanie, 
  • Zmiana w postawie ciała – zgarbiona i zamknięta lub agresywna i obrona, 
  • Ściszona mowa, jąkanie się, 
  • Ból brzucha, mięśni, napięcie żuchwy, sztywność karku, 
  • Zestaw objawów fizjologicznych: 
  • Przyspieszenie pracy serca, oziębienie dłoni i stóp, uczucie naprzemiennego ciepła i zimna, zaczerwienienie twarzy, 
  • Nieregularny, szybki, płytki oddech, 
  • Nadmierna potliwość, suchość w ustach, rozwolnienie/zaparcie, uczucie parcia na pęcherz. 
Nerwica w ciąży – objawy 

Zwykle występuje część z powyższych objawów. Czas ich trwania i częstotliwość nawrotów jest różna. W skrajnych przypadkach mogą towarzyszyć nie tylko sytuacji, w której ciężarna musi się zmierzyć ze swoją fobią (np. porodem), ale także myśleniu o tych sytuacjach (np. myślenie o nadchodzącym porodzie). 

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (nerwica natręctw)
Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną

Do tej grupy należy m.in.: 

  • Nerwica serca – objawy mogą naśladować ciężką chorobę serca, w tym zawał serca. Występowanie lęku i objawów, takich jak bóle w klatce piersiowej, krótki oddech pomimo braku wysiłku, kołatanie serca, uczucie duszności, 
  • Nerwica żołądka – wskutek działania stresu i lęku pojawia się zestaw objawów, takich jak nudności, bóle brzucha, wzdęcia, niesmak w ustach, częste odbijanie, częstsze wypróżnienia, 
  • Objawy moczowo-płciowe – częstomocz, dyskomfort wokół narządów płciowych, skargi na obfitą wydzielinę z pochwy, 
  • Objawy bólowe i skórne – nerwobóle, pobolewania kończyn, drętwienie, swędzenie skóry. 

Nerwica w ciąży – co robić? 

Jeśli zauważasz u siebie objawy nerwicy lub widzi je ktoś z Twojego otoczenia, nie powinnaś zostać z tym problemem sama. Uważa się, że zaburzenia lękowe mogą mieć wpływ na długość ciąży i prowadzić do porodu przed terminem. Poza tym przedłużające się i nasilające się wewnętrzne napięcie prowadzi do wyczerpania nerwowego i upośledza możliwość normalnego codziennego funkcjonowania. 

Pamiętaj!
Porozmawiaj o swoich objawach i obawach z lekarzem. Może to być Twój ginekolog podczas kontrolnej wizyty lub lekarz rodzinny, do którego się zgłosisz. Diagnozą zaburzeń nerwicowych powinien zająć się lekarz psychiatra – nie potrzebujesz skierowania, żeby się do niego udać w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. 
Nerwica w ciąży leczenie

Leczenie zaburzeń lękowych ma formę farmakoterapii, psychoterapii lub jest połączeniem obu. Formę i zakres prowadzonych działań ustali lekarz psychiatra i/lub psycholog. 

W obawie przed stygmatyzacją niektóre kobiety sięgają po dostępne w sklepach zielarskich zioła na uspokojenie lub zioła na depresję i nerwicę. Takie postępowanie nie jest zalecane. Wiele tego typu preparatów jest przeciwwskazana w ciąży lub nie posiada odpowiednich badań potwierdzających ich bezpieczeństwo.  

Podsumowanie 

Okres ciąży to wyzwanie nie tylko dla ciała kobiety, ale również dla jej psychiki. Staraj się stworzyć środowisko przyjazne dla Twojego funkcjonowania, a wszelkie niedogodności zgłaszaj bliskim. Samopoczucie ma wpływ na Twoje zdrowie podczas ciąży oraz na rozwój płodu. 

Źródła:

  1. Gałecki P., Szulc A., Psychiatria, Edra Urban & Partner, Wrocław, 2018.
  2. Chauhan A., Potdar J., Maternal Mental Health During Pregnancy: A Critical Review, Cureus, 10.2022.
  3. Borowiecka-Karpiuk J., Zaburzenia lękowe (nerwica lękowa) związane ze stresem i pod postacią somatyczną. 
    https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/77401,zaburzenia-nerwicowe-lekowe-zwiazane-ze-stresem-i-pod-postacia-somatyczna, [dostęp 02.06.2024 r.] 

Więcej artykułów na ten temat

O autorze
Aleksandra Furmańczyk
Aleksandra Furmańczyk
Jestem lekarką w trakcie stażu podyplomowego, który odbywam w 4. Wojskowym Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu. Od lat pasjonuję się tematyką zdrowia i medycyny. Zawodowo będę starała się o wybór specjalizacji zabiegowej. Interesują mnie w szczególności otolaryngologia, chirurgia ogólna oraz chirurgia dziecięca. W wolnym czasie uprawiam jogę i z dużym zapałem powiększam swoją kolekcję roślin doniczkowych.
Przeczytaj więcej od tego autora
O autorze
Aleksandra Furmańczyk
Aleksandra Furmańczyk
Jestem lekarką w trakcie stażu podyplomowego, który odbywam w 4. Wojskowym Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu. Od lat pasjonuję się tematyką zdrowia i medycyny. Zawodowo będę starała się o wybór specjalizacji...
Przeczytaj więcej od tego autora