Choroba Parkinsona a opieka nad chorym. Praktyczny poradnik

Czy na Ciebie albo kogoś z Twoich krewnych spadła jak grom z jasnego nieba następująca diagnoza: choroba Parkinsona? Opieka nad chorym, stopniowe pogłębianie się objawów, konieczność całkowitej reorganizacji życia czy depresja to czynniki, z którymi musi sobie poradzić zarówno pacjent, jak i jego bliscy. W tym artykule podpowiadamy, jak się z tym wszystkim uporać.

Dlaczego chorzy na Parkinsona wymagają opieki?

Nie będę tutaj rozwijać wątku samej choroby Parkinsona ani jej leczenia, wspomnę natomiast krótko o tym, dlaczego pacjenci z tą przypadłością potrzebują (lub będą potrzebować) opieki. Zmiany neurodegeneracyjne powodują postępująca niestabilność postawy, trudność w zachowywaniu równowagi, spowolnienie ruchowe oraz upośledzenie umiejętności wykonywania czynności precyzyjnych. Z czasem uniemożliwia to choremu samodzielne funkcjonowanie. Często pojawia się też depresja starcza, a w ostatnim stadium następuje całkowite unieruchomienie pacjenta.

Tak niestety wygląda choroba Parkinsona. Opieka w domu lub specjalistycznym ośrodku to konieczność. Stan chorego nieuchronnie będzie się pogarszać i chociaż nie wiadomo, ile miesięcy czy lat zajmie ten proces, degeneracji komórek nie da się zatrzymać, a leki jedynie łagodzą występujące objawy.

Sprawdź również, jak objawia się demencja starcza.

Parkinson – opieka nad chorym zaczyna się od… opiekuna

Bycie opiekunem osoby chorej na Parkinsona obciąża psychicznie i fizycznie. Często wymaga znacznych poświęceń, np. zmiany dotychczasowego stylu życia towarzyskiego albo rezygnacji z pracy i hobby. Dla wielu opiekunów to bardzo poważny cios, który budzi poczucie niesprawiedliwości i smutku. 

Poza tym pozostali członkowie rodziny (np. niezajmujący się chorym na co dzień) maję tendencję do skupiania się na cierpieniu pacjenta. Sprawia to, że opiekunowie czują się zmuszeni do tłamszenia i ukrywania swoich uzasadnionych, choć trudnych emocji oraz dawania z siebie coraz więcej – często ponad siły. A rzeczy do zrobienia przy chorym jest mnóstwo: podawanie leków, pilnowanie diety, sprzątanie, czynności higieniczne, motywowanie do rozmów czy podejmowania aktywności.

Sprawdź, na czym polega dieta płynna dla seniora.

Jeśli wziąłeś na siebie niełatwe zadanie, jakim jest opieka nad pacjentem z chorobą Parkinsona, postaraj się zadbać przede wszystkim o siebie. Nie wstydź się prosić o pomoc krewnych i przyjaciół. Znajdź w swoim otoczeniu dobrego, empatycznego słuchacza, a w razie potrzeby nie wahaj się zwrócić do psychoterapeuty czy innego specjalisty z zakresu zdrowia psychicznego. Pamiętaj też, że masz prawo do „urlopu od Parkinsona”. Silna, zdrowa psychika umożliwi Ci opiekowanie się bliskim z odpowiednim zaangażowaniem i pozytywnym nastawieniem.

Jak powinna wyglądać opieka? Parkinson a dieta

Leczenie Parkinsona polega m.in. na zażywaniu lewodopy. Skuteczność terapii zależy od stopnia wchłaniania się tej substancji z przewodu pokarmowego. Musisz wiedzieć, że jako aminokwas lewodopa konkuruje z innymi aminokwasami, np. pochodzącymi z białek w jedzeniu. Dlatego dbaj o to, aby chory przyjmował leki minimum 30 minut przed albo 2 godziny po posiłku.

Inne ważne sprawy, o których warto pamiętać przy planowaniu posiłków dla pacjenta, to:

• odpowiednie dobowe rozplanowanie zalecanej porcji białka (0,8-1 g/kg masy ciała). W praktyce oznacza to ograniczenie spożywania białka od godzin porannych do późnych godzin popołudniowych oraz zwiększenie jego zawartości w posiłkach spożywanych wieczorem,
• dostarczanie witamin z grupy B, witamin antyoksydacyjnych, kwasów omega-3 oraz błonnika. Pomaga to w walce z zaparciami i depresją, które często towarzyszą choremu, a także z wolnymi rodnikami pogłębiającymi degenerację komórek nerwowych,
• zwiększenie kaloryczności posiłków do 30-35 kcal/kg mc. na dobę. Pacjenci często cierpią na niedożywienie z powodu dużego zapotrzebowania energetycznego związanego z ruchami mimowolnymi oraz zbyt szybkim pojawianiem się u nich uczucia sytości. Jednym ze sposobów jest podawanie choremu odżywczych preparatów (tzw. nutridrinków), które nie tylko dostarczają sporą dawkę kalorii w małej porcji, ale również nie zawierają za dużo białka.

Poza tym dieta osoby chorej na Parkinsona powinna być taka, jak u zdrowych ludzi – zbilansowana, zróżnicowana oraz bogata w warzywa i owoce.

Choroba Parkinsona – ćwiczenia

Oprócz zażywania lekarstw i zróżnicowanej diety pomocna okazuje się rehabilitacja. Choroba Parkinsona znacznie ogranicza sprawność ruchową pacjenta, dlatego warto zachęcać go do każdej, nawet najmniejszej aktywności. Lekarz lub fizjoterapeuta z pewnością poleci prosty zestaw ćwiczeń, które chory będzie wykonywał nawet w domu.

Sprawdź ćwiczenia na brzuch dla starszych osób.

Aktywność może polegać zarówno na spacerze (w obecności opiekuna albo ze wspomagaczem w postaci np. balkonika), jak i na wykonywaniu zwykłych, codziennych czynności – ubieraniu się, sprzątaniu, zmywaniu naczyń. Jeśli chory próbuje pomagać Ci w domowych obowiązkach, nie zabraniaj mu tego – nawet gdy robi to powoli i niezdarnie.

Parkinson – opieka czy zabawa?

Dobra opieka nad osobą z chorobą Parkinsona polega również na wspólnej zabawie. Naprawdę! Dla chorego aktywność intelektualna jest równie ważne, co fizyczna. Jednak zachęcanie do wysiłku umysłowego czasami stanowi nie lada wyzwanie, a Twój podopieczny nie zawsze da się wciągnąć do rozmowy. Spróbuj wtedy kilku pomysłów na gry i zabawy dla seniora, o których pisałam przy innej okazji. Oboje będziecie się świetnie bawić, a przecież śmiech to zdrowie!

Opieka nad chorym na Parkinsona – trudna, ale wykonalna

Na pewno zdajesz sobie sprawę, że opieka nad pacjentem z chorobą Parkinsona nie jest łatwym zadaniem. Obserwowanie, jak bliska Ci osoba z tygodnia na tydzień staje się coraz mniej sprawna, powoduje niepokój, ból i ogromne napięcie psychiczne. Pamiętaj jednak, że stosując się chociażby do wskazówek opisanych w tym artykule, możesz bardzo poprawić jakość życia nie tylko chorego, ale również swojego.

Źródła:

1. https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/filmy/207522,parkinson-bez-paniki. [dostęp online: 8.11.2021].
2. https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/kinezyterapia/cwiczenia-czynne/128751,cwiczenia-w-chorobie-parkinsona. [dostęp online: 8.11.2021].
   
3. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/137645,dieta-w-chorobie-parkinsona. [dostęp online: 8.11.2021].
   
4. https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/aktualnosci/281109,lepiej-rozumiec-jak-starzeje-sie-mozg. [dostęp online: 8.11.2021].