Spuchnięte dłonie – jakie są przyczyny i jak je leczyć?

Spuchnięte dłonie to problem, który dotyczy szerokiej grupy osób. Obrzęk może powodować trudności w zginaniu ręki lub palców. Czasem towarzyszą mu również dolegliwości bólowe. Schorzenie ma różnorodne podłoże i świadczy o wielu zmianach chorobowych. Dolegliwości, która utrzymuje się przez dłuższy czas, zdecydowanie nie należy lekceważyć. Poznaj najczęstsze przyczyny opuchniętych dłoni i dowiedz się, jak im zapobiegać!

Puchnięcie dłoni – przyczyny

Obrzęknięte dłonie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Powodują trudności w zgięciu palców, osłabienie siły mięśniowej, a także sztywność nadgarstka. Zdarza się również, że ręce są zaczerwienione lub pojawia się na nich wysypka. Opuchlizna w obrębie dłoni może pojawiać się z różnych powodów. 

• Jedną z najczęstszych przyczyn tworzenia się obrzęków dłoni jest zatrzymywanie wody w organizmie. Mamy z tym do czynienia głównie w przypadku spożywania nadmiernej ilości soli. Znaczna jej podaż w diecie sprzyja wzrostowi objętości osocza i może stanowić powód opuchlizny nie tylko rąk, ale również całego ciała. 
• Obrzęki w obrębie dłoni mogą mieć związek z przyjmowanymi lekami. Niektóre z nich zatrzymują wodę i sód w organizmie, a także zmniejszają przepuszczalność drobnych naczyń krwionośnych i powodują słabe krążenie. Takim działaniem wykazują się niektóre leki na nadciśnienie (blokery kanału wapniowego), neuroleptyki czy doustne kortykosteroidy. 
• W okresie letnim częstą przyczyną puchnięcia palców i dłoni jest wysoka temperatura otoczenia, co prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych oraz zwolnienia przepływu krwi. Upały a ciąża to również bardzo częsta przyczyna opuchlizny, chociaż w tym przypadku znacznie częściej występują opuchnięte nogi.
• Spuchnięte dłonie mogą także wskazywać na reakcje uczuleniowe. Są to raczej nietypowe objawy alergiczne. Jednak, gdy opuchnięcie dłoni współwystępuje z uporczywym swędzeniem, warto się temu dokładniej przyjrzeć. 
• Jeśli zauważyliśmy opuchliznę po intensywnym treningu (szczególnie przy podnoszeniu ciężarów), może to być objaw wskazujący na przeciążenie mięśni rąk.
• Jeśli obrzęk utrzymuje się przez długi czas i towarzyszą temu trudności w zginaniu palców, dolegliwości bólowe i uczucie rozpierania dłoni przyczynami są schorzenia o podłożu reumatycznym (reumatoidalne zapalenie stawów). To autoimmunologiczna, przewlekła choroba, której zaawansowana postać często wiąże się z utratą sprawności w obrębie danego stawu. Niezwykle istotne jest, aby w porę uchwycić zmiany reumatyczne i pourazowe, gdyż nieodpowiednio leczone schorzenia prowadzą do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych.

Gdy obrzęki nie zmniejszają się pomimo stosowania odpowiedniej diety, mogą wskazywać na poważne schorzenia, wymagające specjalistycznego leczenia. Wśród nich warto wymienić m.in.:

•  Niedoczynność tarczycy – zaburzenie prowadzi do spadku hormonów regulujących metabolizm, stąd jednym z jej objawów mogą być obrzęki dłoni, palców i okolic powiek,
• Choroby wątroby – w wyniku schorzeń tego typu w niewydolnym organie dochodzi do zmniejszonej produkcji białek (albumin),
• Choroby nerek – prowadzą do gromadzenia sodu i wody w tkankach, co również może inicjować opuchliznę,
• Choroby reumatologiczne – wśród najczęstszych wyróżniamy reumatoidalne zapalenie stawów, chorobę zwyrodnieniową stawów,
• Zakrzepica kończyn górnych – najczęściej dochodzi do zatoru w żyle pachowej lub podobojczykowej. Zakrzepicy towarzyszą takie objawy jak: zaczerwienienie skóry, ból kończyn czy nadmierna potliwość ciała,
• Obrzęk limfatyczny – którego przyczyną jest uszkodzenie układu limfatycznego oraz zły przepływ chłonki. Ze schorzeniem często mają do czynienia osoby po operacjach w obrębie węzłów chłonnych (np. usunięcie piersi przy nowotworze),
• Urazy dłoni – stłuczenia, zwichnięcia, złamania lub naciągnięcia ścięgien,
• Zespół cieśni nadgarstka – dolegliwość będąca skutkiem nadużywania ręki podczas pracy na komputerze lub innych aktywności. Ucisk nerwu pośrodkowego powoduje stan zapalny ręki. Jednym z objawów jest opuchlizna,
• Cukrzyca – w jej przebiegu bardzo często pojawia się puchnięcie dłoni.

Opuchnięte dłonie – jak leczyć?

Długotrwale utrzymująca się opuchlizna dłoni i inne dolegliwości związane z obrzękiem, takie jak ból czy ograniczona ruchomość, zawsze wymagają konsultacji medycznej i leczenia schorzenia podstawowego. Na pewno nie obędzie się bez badań laboratoryjnych (krwi i moczu) oraz oznaczenia stężenia TSH, Ft4 i przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO. W razie potrzeby specjalista poszerzy diagnostykę, zlecając dodatkowo USG lub Doppler kończyn górnych. 

W zależności od choroby lekarz może wdrożyć m.in. stosowanie leków przeciwzapalnych i leków przeciwbólowych. Można się również wspomóc dostępnymi lekami na żylaki bez recepty. Preparaty działają również przeciwobrzękowo i wzmacniają ścianki żylne. Niektóre z nich zawierają cenny składnik – heparynę, która hamuje tworzenie się przyściennych skrzepów w żyłach. Należy jednak pamiętać, nie w każdym przypadku zażywanie leków jest wskazane, dlatego ich wdrożenie zawsze powinno być konsultowane z lekarzem. 

Dobrze jest także wykonywać codzienne, proste ćwiczenia, dzięki którym dłonie będą w ruchu oraz wesprzeć się zabiegami z zakresu fizykoterapii – szczególnie przy schorzeniach o podłożu reumatoidalnym. Dłoniom warto też podarować nieco odpoczynku: siedząc na kanapie, ułóż ręce na poduszkach tak, by znajdowały się wyżej.

Spuchnięte dłonie – jak je pielęgnować?

Jeśli opuchlizna dłoni nie jest wynikiem stanu chorobowego, wystarczy wdrożyć odpowiednią profilaktykę. 

• Przede wszystkim należy pamiętać o właściwym nawodnieniu organizmu, wypijając min. 2 litry wody w ciągu dnia. 
• Z diety warto wyeliminować produkty bogate w sól i sód oraz zrezygnować z dosalania potraw. Sól można z powodzeniem zastąpić np. mieszankami ziołowych przypraw. 
• Co więcej, zwłaszcza w gorące dni, unikaj picia alkoholu. 
• Opuchliznę dłoni możesz również zredukować poprzez spożywanie naparów z ziół moczopędnych – liści brzozy, pokrzywy, korzenia pietruszki i skrzypu polnego.
• Pomaga także stosowanie preparatów z rutyną, zmniejszającą przepuszczalność naczyń krwionośnych, co zapobiega utracie wody z tkanek.

Jeśli masz wrażenie, że Twoja skóra w obrębie dłoni jest sucha i napięta, nie zapomnij o pielęgnacji właściwym kremem do rąk. Zadbaj o stosowanie kosmetyków regenerujących, zawierających emolienty, których głównym zadaniem jest utrzymanie właściwego poziomu nawilżenia i elastyczności naskórka. Substancje zabezpieczają skórę przed nadmierną utratą wilgoci, a tym samym chronią ją przed przesuszeniem. Tworzą na powierzchni naskórka niewidzialny filtr ochronny, który stanowi barierę przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych. To niezwykle istotne, zwłaszcza przy alergiach, atopowym zapaleniu skóry czy egzemie.

Podsumowanie

Problem opuchniętych dłoni może mieć wiele różnorodnych przyczyn. To nie tylko problem estetyczny, ale również bardzo często sygnał, że organizm nie pracuje prawidłowo. Niestety, prawidłowa diagnoza nie zawsze jest łatwa do ustalenia. Kiedy zauważysz obrzęk, który mimo stosowania dedykowanych sposobów nie znika, należy zdecydowanie poszukać pomocy u lekarza.

Źródła:

1. T.S. Gaździk, Ortopedia i traumatologia. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002
2. Bodzenta-Łukaszczyk A., Windyga J., Łukaszyk M., Obrzęk naczynioruchowy wrodzony i nabyty, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2020
3. A. Jasik, E. Marcinowska-Suchowierska, Bóle stawów u osób w wieku podeszłym, „Postępy Nauk Medycznych” 2011, nr 5