Spuchnięte dłonie – jakie są przyczyny i jak je leczyć?

Spuchnięte dłonie to problem, który dotyczy szerokiej grupy osób. Obrzęk może powodować trudności w zginaniu ręki lub palców. Czasem towarzyszą mu również dolegliwości bólowe. Schorzenie ma różnorodne podłoże i świadczy o wielu zmianach chorobowych. Dolegliwości, która utrzymuje się przez dłuższy czas, zdecydowanie nie należy lekceważyć. Poznaj najczęstsze przyczyny opuchniętych dłoni i dowiedz się, jak im zapobiegać!

Puchnięcie dłoni – przyczyny

Obrzęknięte dłonie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Powodują trudności w zgięciu palców, a także niekiedy sztywność nadgarstka, co w efekcie ogranicza zdolności motoryczne, np. chwytania przedmiotów i utrzymania ich w dłoni. Zdarza się również, że opuchnięte ręce są dodatkowo zaczerwienione lub pojawia się na nich wysypka. Opuchlizna w obrębie dłoni może pojawiać się z różnych powodów i być objawem występującym nagle lub przewlekle czy towarzyszącym chorobom ogólnoustrojowym. 

• Jedną z najczęstszych przyczyn tworzenia się obrzęków dłoni jest zatrzymywanie wody w organizmie. Mamy z tym do czynienia głównie w przypadku spożywania nadmiernej ilości soli. Znaczna jej podaż w diecie sprzyja wzrostowi objętości osocza i może stanowić powód opuchlizny nie tylko rąk, ale również całego ciała. 
• Obrzęki w obrębie dłoni mogą mieć związek z przyjmowanymi lekami. Niektóre z nich zatrzymują wodę i sód w organizmie, a także zmniejszają przepuszczalność drobnych naczyń krwionośnych i powodują słabe krążenie. Takim działaniem wykazują się niektóre leki na nadciśnienie (blokery kanału wapniowego), neuroleptyki czy doustne kortykosteroidy. 

• W okresie letnim częstą przyczyną puchnięcia palców i dłoni jest wysoka temperatura otoczenia, co prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych oraz zwolnienia przepływu krwi. Upały a ciąża to również bardzo częsta przyczyna opuchlizny, chociaż w tym przypadku znacznie częściej występują opuchnięte nogi.
• Spuchnięte dłonie mogą także wskazywać na reakcje uczuleniowe, np. związane z ukąszeniem owadów lub być potraktowane jako nietypowe objawy alergiczne. Jednak, gdy opuchnięcie dłoni współwystępuje z uporczywym swędzeniem i powiększającym się zaczerwienieniem, warto zasięgnąć konsultacji lekarskiej.
• Jeśli bolące i opuchnięte dłonie utrzymują się przez długi czas i towarzyszą im trudności w zginaniu palców i uczucie rozpierania dłoni przyczynami są schorzenia o podłożu reumatycznym (reumatoidalne zapalenie stawów). To autoimmunologiczna, przewlekła choroba, której zaawansowana postać często wiąże się z utratą sprawności w obrębie danego stawu. Niezwykle istotne jest, aby w porę uchwycić zmiany reumatyczne i pourazowe, gdyż nieodpowiednio leczone schorzenia prowadzą do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych. Dlatego nie można bagatelizować dolegliwości, jakimi są spuchnięte dłonie i ból stawów.

Gdy obrzęki nie zmniejszają się pomimo stosowania odpowiedniej diety, mogą wskazywać na poważne schorzenia, wymagające specjalistycznego leczenia. Wśród nich warto wymienić m.in.:

• Niedoczynność tarczycy – zaburzenie prowadzi do spadku hormonów regulujących metabolizm, gospodarkę wodno-elektrolitową oraz zatrzymywanie wody w tkankach, stąd jednym z jej objawów mogą być obrzęki dłoni, palców i okolic powiek,
• Choroby wątroby – w wyniku schorzeń tego typu w niewydolnym organie dochodzi do zmniejszonej produkcji białek (albumin), które mają znaczenie dla utrzymania właściwego ciśnienia osmotycznego krwi, co chroni przed przesiąkaniem wody do tkanek,
• Choroby nerek – prowadzą do gromadzenia sodu i wody w tkankach, co również może inicjować opuchliznę,
• Choroby reumatologiczne – wśród najczęstszych wyróżniamy reumatoidalne zapalenie stawów, chorobę zwyrodnieniową stawów, którym towarzyszy stan zapalny predysponujący do obrzęków,
• Zakrzepica kończyn górnych – najczęściej dochodzi do zatoru w żyle pachowej lub podobojczykowej. Zakrzepicy towarzyszą takie objawy jak: zaczerwienienie skóry, ból kończyn czy nadmierna potliwość ciała,
• Obrzęk limfatyczny – którego przyczyną jest uszkodzenie układu limfatycznego oraz zły przepływ chłonki. Ze schorzeniem często mają do czynienia osoby po operacjach w obrębie węzłów chłonnych (np. usunięcie piersi przy nowotworze),
• Zespół cieśni nadgarstka – dolegliwość będąca skutkiem nadużywania ręki podczas pracy na komputerze lub innych aktywności. Ucisk nerwu pośrodkowego powoduje stan zapalny ręki. Jednym z objawów jest opuchlizna,
• Cukrzyca – w jej przebiegu może pojawić się puchnięcie dłoni, co jest związane z powikłaniami cukrzycy, takimi jak neuropatia lub nefropatia cukrzycowa.

Sprawdź popularne kategorie

Kiedy jeszcze mogą pojawić się spuchnięte dłonie?

Spuchnięte dłonie mogą pojawiać się także w wyniku przeciążenia lub po przebudzeniu. Nie bez znaczenia jest również ciąża – stan fizjologiczny, w którym wzrasta ryzyko obrzęków, zwłaszcza w obrębie nóg i dłoni.

Spuchnięte dłonie po wysiłku

Opuchlizna po intensywnym treningu może występować jako konsekwencja przeciążenia mięśni dłoni i rąk. Takie zjawisko obserwuje się np. przy podnoszeniu ciężarów, a także w przypadku sportów kontaktowych, gdzie ryzyko urazu jest większe. Oprócz tego spuchnięte dłonie po pracy fizycznej mogą wystąpić u pracowników np. sklepów i magazynów jako oznaka urazu dłoni, takiego jak stłuczenie, zwichnięcie, złamanie lub naciągnięcie ścięgna.

Opuchnięte dłonie rano

Opuchnięte dłonie po nocy mogą być efektem niewydolności żylnej, zatrzymania wody w organizmie, osłabionego drenażu limfatycznego lub chorób stawów, np. reumatyzmu. Spuchniętym dłoniom po przebudzeniu mogą towarzyszyć mrowienie, drętwienie oraz poranna sztywność stawów. Przyczyną obrzęków jest także ucisk nerwów, np. w zespole cieśni nadgarstka, który nasila się w czasie snu. Nie bez znaczenia jest spożywanie produktów na kolację zawierających duże ilości soli.

Spuchnięte dłonie w ciąży

Opuchnięte nogi i dłonie w ciąży mogą wynikać m.in. ze wzrostu objętości krwi, co jest naturalnym procesem oraz zmianą adaptacyjną. Obrzęki nasilają się zwłaszcza w 3. trymestrze i podczas upałów. Co na opuchnięte dłonie w ciąży? Wybór leków jest ograniczony, dlatego warto zadbać o dietę, nawodnienie oraz domowe sposoby, takie jak chłodne okłady czy uniesienie rąk, które pomagają zmniejszyć obrzęki.

Spuchnięte dłonie i wysypka

Opuchniętej ręce mogą towarzyszyć zmiany dermatologiczne. Dlatego wśród przyczyn spuchniętych dłoni z wysypką i czerwonymi plamami wymienia się:

• Alergie kontaktowe, np. na kosmetyki, detergenty czy lateks, 
• Choroby autoimmunologiczne, np. twardzina układowa czy toczeń rumieniowaty,
• Infekcje wirusowe (np. parwowirus B19) lub bakteryjne (np. borelioza, róża),
• Reakcje polekowe, np. zespół DRESS,
• Ukąszenie owada w dłoń, np. meszki.

Jakie badania przy spuchniętych dłoniach?

Długotrwale opuchnięte dłonie i inne dolegliwości związane z obrzękiem, takie jak ból czy ograniczona ruchomość, zawsze wymagają konsultacji medycznej i leczenia schorzenia podstawowego. Na pewno nie obędzie się bez badań laboratoryjnych (krwi i moczu) oraz oznaczenia stężenia TSH, Ft4 i przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO w kontekście chorób tarczycy. W razie potrzeby specjalista poszerzy diagnostykę, zlecając dodatkowo USG lub Doppler kończyn górnych, szczególnie przy podejrzeniu zaburzeń krążenia. 

Spuchnięte dłonie – jak leczyć?

W zależności od choroby podstawowej, która odpowiada za obrzęk dłoni, lekarz może wdrożyć m.in. stosowanie leków przeciwzapalnych i leków przeciwbólowych. Można się również wspomóc dostępnymi lekami na żylaki bez recepty. Preparaty działają również przeciwobrzękowo i wzmacniają ścianki żylne. Niektóre z nich zawierają cenny składnik – heparynę, która hamuje tworzenie się przyściennych skrzepów w żyłach. Należy jednak pamiętać, nie w każdym przypadku zażywanie leków jest wskazane, dlatego ich wdrożenie zawsze powinno być konsultowane z lekarzem. 

Co na opuchnięte stawy dłoni zastosować?

Dobrze jest także wykonywać codzienne, proste ćwiczenia, dzięki którym dłonie będą w ruchu oraz wesprzeć się zabiegami z zakresu fizykoterapii – szczególnie przy schorzeniach o podłożu reumatoidalnym. Dłoniom warto też podarować nieco odpoczynku: siedząc na kanapie, ułóż ręce na poduszkach tak, by znajdowały się wyżej. Pomocne są również chłodne okłady, które działają przeciwobrzękowo, szczególnie po urazach.

Spuchnięte dłonie – jak je pielęgnować?

Jeśli opuchlizna dłoni nie jest wynikiem stanu chorobowego, wystarczy wdrożyć odpowiednią profilaktykę. 

• Przede wszystkim należy pamiętać o właściwym nawodnieniu organizmu, wypijając min. 2 litry wody w ciągu dnia. 
• Z diety warto wyeliminować produkty bogate w sól (będące źródłem sodu – Na) oraz zrezygnować z dosalania potraw. Sól można z powodzeniem zastąpić np. mieszankami ziołowych przypraw lub solą potasową z obniżoną zawartością jonów Na. 
• Co więcej, zwłaszcza w gorące dni, unikaj picia alkoholu. 
• Opuchliznę dłoni możesz również zredukować poprzez spożywanie naparów z ziół moczopędnych – liści brzozy, pokrzywy, korzenia pietruszki i skrzypu polnego.
• Pomaga także stosowanie preparatów z rutyną, diosminą, hesperydyną, które zmniejszają przepuszczalność naczyń krwionośnych.

Suche i spuchnięte dłonie – czym smarować?

Jeśli masz wrażenie, że Twoja skóra w obrębie dłoni jest sucha i napięta, nie zapomnij o pielęgnacji właściwym kremem do rąk. Zadbaj o stosowanie kosmetyków regenerujących, zawierających emolienty, których głównym zadaniem jest utrzymanie właściwego poziomu nawilżenia i elastyczności naskórka. Substancje zabezpieczają skórę przed nadmierną utratą wilgoci, a tym samym chronią ją przed przesuszeniem. Tworzą na powierzchni naskórka niewidzialny filtr ochronny, który stanowi barierę przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych. To niezwykle istotne, zwłaszcza przy alergiach, atopowym zapaleniu skóry czy egzemie.

Spuchnięte dłonie – podsumowanie

Problem opuchniętych dłoni może mieć wiele różnorodnych przyczyn. To nie tylko problem estetyczny, ale również bardzo często sygnał, że organizm nie pracuje prawidłowo. Niestety, prawidłowa diagnoza nie zawsze jest łatwa do ustalenia. Kiedy zauważysz obrzęk, który mimo stosowania dedykowanych sposobów nie znika, należy zdecydowanie poszukać pomocy u lekarza.

Źródła:

1. T.S. Gaździk, Ortopedia i traumatologia. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002
2. Bodzenta-Łukaszczyk A., Windyga J., Łukaszyk M., Obrzęk naczynioruchowy wrodzony i nabyty, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2020
3. A. Jasik, E. Marcinowska-Suchowierska, Bóle stawów u osób w wieku podeszłym, „Postępy Nauk Medycznych” 2011, nr 5
4. Doboszyńska A., Objawy chorób wewnętrznych. Podręcznik dla studentów, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013.
5. Kokot F. (red.), Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2007.