Bajkalina (tarczyca bajkalska) – zastosowanie, działanie, właściwości

Bajkalina to roślinny składnik o rosnącej popularności ze względu na swoje potencjalne właściwości zdrowotne. Ekstrahowana z korzeni tarczycy bajkalskiej, rośliny endemicznej dla obszarów bałkańskich, wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe i przeciwutleniające. Poznaj więcej ciekawostek na temat bajkaliny oraz jej właściwości lecznicze.

Pochodzenie i ciekawostki na temat bajkaliny

Tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis) jest rośliną z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), naturalnie rosnącą na obszarach wschodniej Rosji, a dokładniej w okolicach jeziora Bajkał oraz w Mongolii, Chinach i Japonii, gdzie odgrywa ważną rolę w tradycji i kulturze. Roślina jest często obecna na lokalnych festiwalach i wydarzeniach, a jej korzenie wykorzystywane są do przygotowania tradycyjnych naparów i ziół.

• Tarczyca bajkalska jest wieloletnią byliną, osiągającą wysokość od 30 do 80 centymetrów. Charakteryzuje się łodygami wzniesionymi lub rozgałęzionymi, zielonymi, owłosionymi w górnej części,
• Liście tarczycy bajkalskiej są jajowate lub eliptyczne, ząbkowane na brzegach i mają owłosienie na wierzchniej stronie,
• Fioletowo-niebieskie kwiaty są niepozorne, zebrane w groniaste kwiatostany na szczycie łodygi,
• Roślina jest odporna na suszę i może rosnąć w różnych ekosystemach, takich jak stepy, lasy i brzegi rzek,
• Najważniejsza część z punktu widzenia zastosowań medycznych to korzenie rośliny. Są grube, mięsiste i mają charakterystyczny żółtobrązowy Gromadzą biologicznie czynne związki, takie jak bajkalina.

Tarczyca bajkalska, znana w tradycyjnej medycynie chińskiej jako „Huang Qin”, od tysięcy lat używana była do leczenia różnych dolegliwości. Jej korzenie wykorzystywano jako składnik leków ziołowych w celu łagodzenia stanów zapalnych, redukcji gorączki, leczenia infekcji i wspomagania funkcji wątroby. Dzięki coraz większej liczbie badań naukowych zyskuje uznanie również we współczesnej medycynie. Jednak ze względu na ograniczone zasoby naturalne tarczycy bajkalskiej i konieczność ochrony rośliny przed nadmierną eksploatacją, prowadzi się badania nad hodowlą in vitro i innymi metodami uprawy, aby zapewnić jej trwałość i dostępność dla celów medycznych.

Bajkalina – właściwości lecznicze

Bajkalina to jeden z głównych składników bioaktywnych obecnych w tarczycy bajkalskiej. Jest to związek chemiczny z grupy flawonoidów, znany ze swoich potencjalnych właściwości zdrowotnych i terapeutycznych.

• Wyciąg z korzenia tarczycy bajkalskiej wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe i przeciwutleniające. Skutecznie hamuje aktywność enzymów prozapalnych, blokuje replikację wirusów, indukuje apoptozę w komórkach nowotworowych i neutralizuje wolne rodniki.
• Ma zdolność do modulowania układu immunologicznego poprzez regulację odpowiedzi zapalnej i stymulację układu odpornościowego.
• Wspiera pracę wątroby, zwiększając ilość produkowanej żółci.
• Ekstrakt z tarczycy bajkalskiej pomaga w łagodzeniu stanów zapalnych stawów, takich jak artretyzm. Działa przeciwzapalnie, zmniejszając ból, obrzęk oraz sztywność stawów. Utrzymuje ich elastyczność i mobilność. 
• Chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. Sprawdź również antyoksydanty – suplementy w tabletkach.
• Wpływa na równowagę gospodarki lipidowej. Poprawiając poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi jest wsparciem w leczeniu miażdżycy, a także wzmacnia naczynia krwionośne, dzięki czemu zmniejsza prawdopodobieństwo incydentów sercowo-naczyniowych, w tym wystąpienia żylaków na nogach czy retinopatii cukrzycowej.
• W tradycyjnej medycynie chińskiej wykorzystywano tarczycę bajkalską jako środek uspokajający i nasenny. Przeczytaj, czym jest nerwica lękowa i jak sobie z nią radzić.

W kontekście suplementacji ekstrakt z tarczycy bajkalskiej stosowany jest zazwyczaj w formie tabletek lub kapsułek. Poniżej kilka przykładów:

• Alter Medica tarczyca bajkalska, suplement diety,
• Pharmovit Tarczyca Bajkalska suplement diety ,
• Doctor Life Tarczyca Bajkalska suplement diety ,
• Swanson Full Spectrum Chinese Skullcap (Tarczyca bajkalska), suplement diety,
• Pharmovit Bajkalina 85% suplement diety .

Pamiętaj, że suplementacja ekstraktem z tarczycy bajkalskiej nie powinna zastępować tradycyjnych metod leczenia. Przed rozpoczęciem suplementacji skonsultuj się z lekarzem, aby ocenić indywidualne potrzeby zdrowotne oraz potencjalne interakcje z innymi lekami lub suplementami.

Bajkalina w kosmetyce

Wyciąg z korzenia tarczycy bajkalskiej, zawierający między innymi bajkalinę, znajduje zastosowanie również w kosmetologii. Jego unikalne właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne i antybakteryjne czynią go cennym składnikiem wielu produktów kosmetycznych. Od preparatów do pielęgnacji skóry, w tym kremów pod oczy, aż po środki do higieny intymnej i globulki na zapalenie pochwy.

• Higiena intymna – pomaga w łagodzeniu podrażnień, zaczerwienień oraz stanów zapalnych w okolicach intymnych. Dodatkowo reguluje równowagę mikroflory bakteryjnej, zapobiegając infekcjom. Preparaty z wyciągiem z tarczycy bajkalskiej to np. Baifem pianka do higieny intymnej oraz Baifem K żel,
• Kosmetyki przeciwtrądzikowe – właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne i regulujące sebum przyczyniają się do zmniejszenia stanów zapalnych, zwalczania bakterii odpowiedzialnych za trądzik oraz normalizacji produkcji sebum,
• Kosmetyki przeciwstarzeniowe – bajkalina skutecznie neutralizuje działanie wolnych rodników, przyspieszających proces starzenia się skóry, w efekcie czego zmniejsza widoczność zmarszczek i poprawia ogólną kondycję skóry. Bajkalinę otrzymywaną z korzenia tarczycy zawiera np. Biolique krem intensywnie liftingujący do skóry oczu, ust, szyi i dekoltu 55+ zapewniający efekt odmłodzenia i poprawy mikrorzeźby skóry,
• Kosmetyki do ochrony przed promieniowaniem UV – właściwości antyoksydacyjne bajkaliny chronią skórę przed szkodliwym wpływem promieniowania słonecznego i ograniczają powstawanie uszkodzeń spowodowanych ekspozycją na słońce.

Bajkalina – zastosowanie w kuchni

Tarczyca bajkalska to roślina o niezwykłych właściwościach i ceniony składnik tradycyjnej kuchni azjatyckiej, wykorzystywany ze względu na swój aromat nadający egzotycznego smaku potrawom. Poniżej kilka możliwości:

• Napary i herbaty – suszone korzenie tarczycy bajkalskiej mogą być wykorzystywane do przygotowania aromatycznych naparów i herbat. Działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne czyni je popularnym wyborem dla osób poszukujących zdrowych i naturalnych napojów,
• Wzbogacanie dań – korzeń tarczycy podbija smak potraw takich jak zupy, gulasze, sosy czy marynaty. Pamiętaj jednak, że jest dość gorzki, dlatego zaleca się stosować go w umiarkowanych ilościach,
• Przyprawy i mieszanki – korzeń rośliny możesz używać w formie mielonej jako przyprawy do potraw kuchni azjatyckiej, takich jak curry, pikantne sosy czy potrawy z woka.

Bajkalina a alergia

Tarczyca bajkalska może wywołać reakcje alergiczne, podobnie jak inne składniki roślinne, zioła czy ekstrakty. Objawy alergii mogą różnić się w zależności od indywidualnej reakcji organizmu. Symptomy uczulenia to między innymi:

• Pokrzywka – swędzące, czerwone plamy, które mogą się rozprzestrzeniać,
• Obrzęk – zwłaszcza wokół twarzy, warg, oczu lub języka,
• Trudności w oddychaniu – w niektórych przypadkach, szczególnie przy silnej reakcji alergicznej, występują duszności lub problemy z oddychaniem.

Osoby uczulone powinny unikać produktów kosmetycznych, suplementów diety oraz innych preparatów zawierających tarczycę bajkalską lub wyciąg z rośliny. Wystąpienie jakichkolwiek reakcji alergicznych skonsultuj z lekarzem. Przy ciężkich reakcjach alergicznych, takich jak trudności w oddychaniu lub obrzęk, konieczne jest natychmiastowe udzielenie pomocy medycznej.

Bajkalina w ciąży

W okresie prenatalnym wiele czynników wpływa na rozwijający się płód. Składniki roślinne, takie jak tarczyca bajkalska różnie oddziałują na organizm w zależności od sposobu przyjmowania. Nie ma wystarczających badań naukowych dotyczących bezpieczeństwa stosowania rośliny u kobiet w ciąży, dlatego zaleca się ostrożność i unikanie stosowania bez konsultacji z lekarzem.

Bajkalina – przeciwwskazania

Tarczyca bajkalska zyskuje popularność w różnych dziedzinach, jednak przed wprowadzeniem jej do diety, dowiedz się o przeciwwskazaniach, aby mieć pełną świadomość potencjalnego ryzyka. Wśród przeciwwskazań wymienia się głównie:

• Ciążę i karmienie piersią,
• Alergię na tarczycę bajkalską,
• Problemy zdrowotne – takie jak cukrzyca, choroby wątroby i układu krwionośnego.

Bezpieczeństwo stosowania tarczycy bajkalskiej u dzieci i niemowląt nie zostało dostatecznie zbadane, dlatego nie zaleca się jej stosowania w tym wieku bez konsultacji z lekarzem.

Bajkalina – skutki uboczne

Skutki uboczne stosowania tarczycy bajkalskiej mogą wystąpić u niektórych osób, chociaż nie wszyscy ich doświadczają. Potencjalne skutki uboczne to:

• Reakcje alergiczne – wysypka, swędzenie, zaczerwienienie skóry czy obrzęk,
• Problemy żołądkowo-jelitowe – nudności, bóle brzucha, zgaga czy biegunka,
• Interakcje z lekami,
• Inne skutki uboczne – rzadziej występujące skutki uboczne mogą obejmować zawroty głowy, senność, suchość w ustach czy zmiany w smaku.

Podsumowanie

Bajkalina, obecna w tarczycy bajkalskiej, wykazuje różnorodne właściwości, które sprawiają, że znajduje zastosowanie zarówno w kosmetyce, jak i suplementacji. Jej przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwutleniające działanie przyciąga uwagę producentów kosmetyków, którzy wykorzystują ją do tworzenia produktów pielęgnacyjnych.

Źródła:

1. A. Włoch, D. Bonarska-Kujawa, J. Sarapuk, J. Oszmiański, H. Kleszczyńska, Aktywność przeciwutleniająca bajkaliny i ekstraktu z tarczycy bajkalskiej oraz ich wpływ na błonę erytrocytów, [dostęp 10.06.2023 r.]
2. E. Sawicka, A. Długosz, A. Roszkowska, Synergistyczne działanie wyciągu z tarczycy bajkalskiej i koenzymu Q10, [dostęp 10.06.2023 r.]
3. L. Yang, A. Aronsohn, J. Hart, D. Jensen, Herbal hepatoxicity from Chinese skullcap: A case report, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3409358/ [dostęp 10.06.2023 r.]
4. Q. Li, Z. Yu, D. Xiao, Y. Wang, L. Zhao, Y. An, Y. Gao, Baicalein inhibits mitochondrial apoptosis induced by oxidative stress in cardiomyocytes by stabilizing MARCH5 expression, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jcmm.14903 [dostęp 10.06.2023 r.]