Na co pomaga witamina D3? Właściwości i źródła witaminy słońca

Witamina D jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, w szczególności układu odpornościowego i kości. Z różnych powodów wiele osób cierpi na jej niedobór, zwłaszcza w naszej szerokości geograficznej. Dowiedz się, dlaczego witamina D jest ważna dla organizmu i poznaj jej źródła.

Właściwości witaminy D3

Witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Nie jest ona jednorodnym chemicznie związkiem, a nazwą wspólną dla dwóch substancji: ergokalcyferolu (D2), który powstaje z ergosterolu oraz cholekalcyferolu (D3), który powstaje z 7-dehydrocholesterolu. Witamina D2 ma pochodzenie roślinne, natomiast witamina D3 zwierzęce i endogenne, co oznacza, że jest produkowana również przez ludzki organizm. Na czym to polega? Witamina D powstaje w skórze podczas dwuetapowej reakcji przy wykorzystaniu promieniowania słonecznego (UVB). 

Prawidłowe stężenie witaminy D3 jest ważne nie tylko dla układu kostnego, ale również dla innych układów. Zmniejsza ona ryzyko chorób serca, chorób nowotworowych, cukrzycy, zakażeń i różnych chorób autoimmunologicznych. Jest pomocna w łagodzeniu objawów depresji, pogorszenia samopoczucia i spadków energii. Witamina D jest także niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego i pracy mózgu. U osób starszych, u których niedobór witaminy D jest powszechny, zmniejsza dolegliwości związane z układem kostno-stawowym.

Na co wpływa witamina D3?

Witamina D jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania gospodarki wapniowo-fosforanowej. Bierze udział w tworzeniu się tkanki kostnej i zębów. Jest ona również niezwykle ważna w gospodarce hormonalnej. Jej niski poziom może być odpowiedzialny za problemy z płodnością u mężczyzn i kobiet, a także zaburzeniami miesiączkowania u pań. Niedobór witaminy D3 może być groźny dla zdrowia, ponieważ prowadzi do hipokalcemii, hipofosfatemii, krzywicy i tężyczki.

Witamina D3 na zmęczenie

Zmęczenie jest zjawiskiem, które objawia się brakiem energii, ogólnym osłabieniem organizmu, obniżonym nastrojem i samopoczuciem. Może ono być objawem wielu chorób i stanów fizjologicznych. Witamina D działa właśnie na serotoninę i dopaminę, co może być wykorzystane w leczeniu objawów zmęczenia. Obecnie jednak trwają badania, które mają potwierdzić tę kwestię

Witamina D3 na złe samopoczucie

Witamina D3 bierze udział w procesach regulacji emocji i nastroju, dlatego może wpływać na ośrodkowy układ nerwowy. Istnieje ponadto związek pomiędzy niskim stężeniem witaminy D a depresją. Jej niedobór nie tylko obniża samopoczucie, ale również występuje u pacjentów z depresją. Co więcej, stosowanie witaminy D u osób zagrożonych zachorowaniem na depresję, nie tylko zmniejsza późniejsze objawy choroby, ale także zapobiega jej nawrotom. W związku z tym suplementacja witaminy D u osób starszych, pacjentów z epizodami depresyjnymi, osób z chorobami somatycznymi i u kobiet w ciąży jest niezmiernie ważna.

Witamina D3 na przeziębienie

Witamina D3 stymuluje układ immunologiczny i wspomaga organizm w trakcie infekcji wirusowych i bakteryjnych. Warto jednak pamiętać, że przyjmowanie witaminy D3 w czasie przeziębienia nie przyspieszy powrotu do zdrowia. Ważne jest utrzymywanie optymalnego poziomu, zgodnie z normami witaminy D3. Optymalny poziom witaminy D3 pozytywnie wpływa na organizm, poprawia odporność i zmniejsza ryzyko infekcji.

Witamina D3 na odporność

Witamina D reguluje funkcje odpornościowe. Dla poprawy odporności ważne jest utrzymywanie optymalnego poziomu witaminy D3. Zwiększa ona bowiem ekspresję neutrofilii i komórek NK podczas odpowiedzi immunologicznej, co oznacza, że organizm lepiej radzi sobie w zetknięciu się z patogenami chorobotwórczymi.

Witaminy D3 przy niedoczynności tarczycy

Niedobór witaminy D3 jest powszechny u osób z chorobami autoimmunologicznymi, w tym niedoczynności tarczycy w chorobie Hashimoto. Wprowadzenie odpowiedniej suplementacji, która ma na celu wyrównanie stężenia witaminy D3 w organizmie, pozwala spowolnić rozwój chorób tarczycy.

Dowiedz się, kiedy brać witaminę D – rano czy wieczorem?

Co daje witamina D3?

Utrzymywanie optymalnego poziomu witaminy D3 jest bardzo ważne dla funkcjonowania organizmu, jednak zanim rozpoczniesz suplementację, należy wykonać badanie witaminy D3. Pozwoli to dobrać odpowiednią dawkę, a także sposób przyjmowania. Jak wiadomo, niedobór jest tak samo niebezpieczny jak nadmiar witaminy D3. Niekiedy, w poważniejszych stanach, lekarz może zalecić krótkotrwałą terapię bardzo wysokimi dawkami, które pomogą szybko podnieść poziom witaminy D3 w organizmie. 

Prawidłowy poziom witaminy D3 w organizmie:

• Wzmacnia kości i zęby, a po złamaniach przyspiesza ich zrastanie się,
• Poprawia odporność organizmu,
• Pozytywnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy,
• Wykazuje działanie przeciwzapalne,
• Wspiera układ nerwowy i pracę mózgu,
• Bierze udział w wydzielaniu niektórych hormonów, np. insuliny, parathormonu,
• Wpływa na mięśnie,
• Jest istotny dla układu hormonalnego,

Źródła witaminy D3

Warto wiedzieć, co zawiera witaminę D3, zwłaszcza jeśli masz jej niedobór. Uzupełnienie jej poziomu i zadbanie o jego utrzymanie jest niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. 

Witamina D3 w pożywieniu

Najważniejsze źródła witaminy D w pożywieniu to tłuste ryby morskie i nabiał. Jej największe ilości znajdziesz w oleju z wątroby dorsza, węgorzu, łososiu, śledziach, makreli, tuńczyku, grzybach shitake, jajach i serze. Niewielkie ilości witaminy D3 są obecne w mleku matki. Wiele produktów jest również dodatkowo wzbogacanych witaminą D3. Znajdziesz ją w mleku roślinnym, niektórych jogurtach, margarynach czy kawie zbożowej. Niestety dieta większości Polaków nie pozwala na dostarczenie organizmowi dobowej dawki tej witaminy, dlatego konieczne jest połączenie diety o odpowiednią suplementacją czy ekspozycją na promieniowanie słoneczne.

Synteza witaminy D w skórze

Ekspozycja na promieniowanie słoneczne (UVB) pozwala syntezować witaminę D3 w skórze. W naszej szerokości geograficznej zazwyczaj nie jest to możliwe w okresie od października do kwietnia, jednak w wakacje warto pozwolić swojej skórze na ten naturalny proces. Jak to zrobić bezpiecznie?

• Należy odsłonić ok. 18% ciała, czyli przedramiona i uda.
• Na słońcu można przebywać ok. 30-45 minut.
• Ekspozycja powinna mieścić się w przedziale godzinowym pomiędzy 10:00 a 15:00.
• Na skórę nie należy nakładać kremu z filtrem.
• Należy przestrzegać tego czasu, ponieważ zbyt długie przebywanie na słońcu bez ochrony przeciwsłonecznej może prowadzić do poparzeń, przebarwień, szybszego starzenia się skóry.

Leki i suplementy diety z witaminą D

Co daje witamina D3 przyjmowana doustnie? Pozwala uzupełnić niedobory, jednak musi to się odbywać pod kontrolą lekarza. Nawet najlepsza witamina D3 nie będzie skuteczna, jeśli nie będzie odpowiednio przyjmowana. Z uwagi na to, że najlepiej rozpuszcza się w tłuszczach, powinna być przyjmowana wraz z nimi.

W aptece znajdziesz leki i suplementy diety witaminy D3 w postaci kapsułek z dodatkiem oleju czy płynnej. Warto je przyjmować podczas posiłku, najlepiej śniadania, ponieważ witamina D3 może wpływać na rytm dobowy i sen. Warto również wiedzieć, z czym nie łączyć witaminy D, ponieważ niektóre połączenia mogą negatywnie wpływać na jej wchłanialność lub doprowadzić do interakcji z przyjmowanymi lekami.

Witaminę D3 możesz wybrać w postaci leków lub suplementów diety. Leki są przebadane pod kątem skuteczności i bezpieczeństwa, dlatego warto po nie sięgać. Są one dostępne bez recepty, ale jeśli musisz przyjmować witaminę D3 w wysokich stężeniach, to musi być ona przepisana przez lekarza. Suplementy diety to środki spożywcze, który uzupełniają dietę w witaminy i składniki mineralne. Są dostępne w różnych formach i stężeniach, ale jeśli chcesz mieć pewność, że sięgasz po produkty najwyższej jakości, szukaj tych, które mają przeprowadzone badania.

Leki i suplementy diety możesz znaleźć również w wielu połączeniach, jak witamina D3+K2, witamina D3 i wapń czy kwasy omega-3. U niektórych osób, np. z tężyczką, sprawdzi się przyjmowanie jej wraz z magnezem i wapniem. 

Sprawdź także: Jaka witamina D dla dzieci będzie najlepsza?

Kto powinien suplementować witaminę D3?

Witamina D3 może być przyjmowana zarówno przez osoby zdrowe, jak i z niedoborami lub narażone na ich pojawienie się. Grupami, które są obciążone niedoborem witaminy D3, są:

• Osoby ze schorzeniami układu pokarmowego zaburzającymi wchłanianie,
• Kobiety w ciąży i karmiące piersią,
• Chorzy lub zagrożeni osteoporozą,
• Dorośli i dzieci z otyłością,
• Seniorzy,
• Osoby z chorobami przewlekłymi.

Witamina D3 w ciąży jest ważna nie tylko dla matki, ale również dla płodu, dlatego jej poziom powinien być zbadany przez lekarza i na jego podstawie należy dobrać dawkowanie. Po porodzie należy kontynuować przyjmowanie witaminy D przez mamę, jak i noworodka. Dowiedz się, jaka witamina D dla noworodka będzie najlepsza, a która witamina D dla dzieci uzupełni niedobory.

Przyjmowanie witaminy D3 jest bardzo ważne dla seniorów. Na co wpływa witamina D3 u nich? Głównie na kości, odporność i nastrój. Seniorzy często przyjmują różne leki i mają wiele chorób, które wpływają negatywnie na poziom witaminy D3 w organizmie. Uzupełnienie go niesie za sobą wiele korzyści zdrowotnych.

Podsumowanie

Witamina D3 jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wpływa na odporność, stan kości czy serce. Zanim jednak sięgniesz po odpowiedni lek lub suplement diety, zbadaj jej poziom. Niedobór i nadmiar mogą być niebezpieczne, dlatego warto wiedzieć, jakiej dawki potrzebujesz. 

Bibliografia:

1. Ignaczak P., Witamina D, “Lekarz POZ”, 2017, 6, s. 419-423.
2. Kmieć P., Sworczak K., Korzyści i zagrożenia wynikające z suplementacji witaminą D, Forum Medycyny Rodzinnej, Via Medica, 2017, s. 38-46.
3. Wimalawansa SJ. Rapidly Increasing Serum 25(OH)D Boosts the Immune System, against Infections—Sepsis and COVID-19. Nutrients. 2022; 14(14):2997.
4. Delrue C, Speeckaert MM. Vitamin D and Vitamin D-Binding Protein in Health and Disease. International Journal of Molecular Sciences. 2023; 24(5):4642.
5. Nowosad K., Witamina D: metabolizm, funkcje oraz toksyczność, Journal of Life and Medical Sciences, 2020, s. 46-53.
6. Di Molfetta IV, Bordoni L, Gabbianelli R, Sagratini G, Alessandroni L. Vitamin D and Its Role on the Fatigue Mitigation: A Narrative Review. Nutrients. 2024; 16(2):221.
7. Stefanowski B. i wsp., Wpływ niedoboru witaminy D3 na poziom nasilenia objawów depresyjnych. Przegląd aktualnych badań, Psychiatr Pol 2017;51(3), s. 437-454.
8. Romano F, Muscogiuri G, Di Benedetto E, Zhukouskaya VV, Barrea L, Savastano S, Colao A, Di Somma C. Vitamin D and Sleep Regulation: Is there a Role for Vitamin D? Curr Pharm Des. 2020;26(21):2492-2496.