Jak odstawić tabletki antykoncepcyjne? Lekarz radzi!

Zastanawiasz się, jak bezpiecznie odstawić tabletki antykoncepcyjne? W końcu żadna kobieta nie stosuje tej metody zapobiegania ciąży przez całe życie. Czy nagłe zaprzestanie przyjmowania globulek to dobry wybór? Czego można się spodziewać po przerwaniu przyjmowania antykoncepcji hormonalnej? Pamiętaj, aby decyzję zawsze skonsultować ze swoim ginekologiem.

Jak odstawić tabletki antykoncepcyjne?

Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych powinno być prowadzone w porozumieniu z ginekologiem. Lekarz doradzi Ci, kiedy najlepiej w Twoim przypadku to zrobić i czego możesz się spodziewać po zaprzestaniu przyjmowania leków. Jeśli nie ma nagłych wskazań do przerwania hormonoterapii, najlepszym sposobem jest po prostu użycie ostatniego opakowania tabletek zgodnie z planemaż do końcai niesięganie już po kolejne. Wiele kobiet, szczególnie po kilku latach stosowania pigułek, ma jednak wiele obaw dotyczących zakończenia terapii.

Rodzaje tabletek antykoncepcyjnych i pominięcie dawki

O tabletkach antykoncepcyjnych pisałam szerzej w artykule: Antykoncepcja hormonalna - sprawdź, czy jest dla Ciebie!.

Dlaczego tabletki antykoncepcyjne są tak skuteczne? Ich działanie oparte jest na podawaniu 2 lub tylko 1 syntetycznego hormonu. Tabletki dwuskładnikowe zawierają składnik estrogenowy oraz gestagenowy, natomiast te jednoskładnikowe zawierają jedynie gestagen. Należy podkreślić, że faktyczne działanie antykoncepcyjne zależne jest od składnika gestagenowego. Wiele kobiet obawia się wpływu „sztucznych” hormonów na ich organizm.

Jak syntetyczne hormony oddziałują na organizm kobiety?

• Składniki gestagenne hamują produkcję hormonu luteinizującego z przysadki mózgowej (LH), zagęszczają śluz szyjkowy oraz oddziałują na błonę śluzową macicy.
• Estrogeny natomiast hamują produkcję hormonu folikulotropowego (FSH) z przysadki mózgowej oraz dojrzewanie pęcherzyków w jajnikach i wzmacniają działanie gestagenów.

Dwuskładnikowe tabletki hormonalne powinny być przyjmowane codziennie − najczęstszy schemat dawkowania obejmuje zażywanie tabletek przez kolejnych 21 dni cyklu, po których następuje 7 dni przerwy. W czasie tej przerwy pojawia się tak zwane krwawienie z odstawienia. Dla większej wygody kobiet na ten okres w opakowaniu tabletek antykoncepcyjnych zawartych jest 7 tabletek „placebo”, które ułatwiają regularne przyjmowanie leku oraz pomagają uniknąć pominięcia dawki. Po przyjęciu 21 tabletek zawierających hormony oraz 7 dniach przerwy rozpoczyna się kolejny cykl. Żeby metoda ta była wysoce skuteczna, tabletki należy przyjmować codziennie o mniej więcej stałej porze. W przypadku tabletek dwuskładnikowych widełki czasowe dopuszczają sporadyczne przesunięcie dawki dziennej do 12 godzin. Dopuszczalne przesunięcie przyjęcia tabletki wymaga jednak niekiedy stosowania dodatkowych metod antykoncepcyjnych, np. prezerwatywy, co zależy od fazy cyklu.

Tabletki jednoskładnikowe, tak zwane mini pill zawierają tylko jeden hormon – progestagen. Ten rodzaj antykoncepcji stanowi alternatywę dla tych kobiet, które nie mogą przyjmować preparatów estrogenowych. Różnica w stosunku do tabletek dwuskładnikowych jest taka, że mini pill przyjmuje się codziennie bez przerw w trakcie trwania cyklu, a dopuszczalne przesunięcie w przyjęciu tabletki jest krótsze i wynosi maksymalnie do 3 godzin. W przypadku tabletek progestagenowych kobiety nie mają w ogóle miesiączki lub ich krwawienia są nieregularne.

Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych a ciąża

Część kobiet decyduje się na przerwanie antykoncepcji w związku z planowaną ciążą. Kiedy pojawiają się pierwsze dni płodne po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych? Czy można zajść w ciążę już w pierwszym cyklu po odstawieniu? Pamiętaj, że efekt działania tabletek jest w pełni odwracalny, a płodność wraca do normy bardzo szybko po zakończeniu terapii. Już w trakcie pierwszego cyklu po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych możliwa jest prawidłowa owulacja, a w związku z tym i zajście w ciążę. Żeby mieć pewność, że owulujesz, możesz przeprowadzić test na owulacje. Kupisz go w każdej aptece. Więcej przeczytasz o nim w artykule: Jak działa test owulacyjny? Czyli skąd wiedzieć, że to dzisiaj?.

Hormony zawarte w tabletkach nie gromadzą się w organizmie kobiety, są na bieżąco metabolizowane i wydalane z ustroju. Nowoczesne tabletki antykoncepcyjne zawierają najniższe skuteczne dawki hormonów, stąd po ich odstawieniu bardzo szybko wraca pełna płodność u zdrowej kobiety. Statystyki podają, że około połowy pacjentek zachodzi w ciążę w ciągu pierwszych 3 miesięcy po zakończeniu kuracji tabletkami antykoncepcyjnymi, a większości udaje się to w ciągu pierwszego roku.

Skutki odstawienia tabletek antykoncepcyjnych

Nagłe przerwanie wielomiesięcznego, a niekiedy wieloletniego stosowania tabletek antykoncepcyjnych nie pozostaje niestety bez wpływu na organizm kobiety. Odczuwane przez pacjentki skutki przerwania antykoncepcji to sprawa indywidualna dla każdej kobiety.

Czego możesz się spodziewać po odstawieniu pigułek? Początkowo może dojść do przejściowego zaburzenia cykli miesiączkowych. U części kobiet regularne miesiączki wracają niemal natychmiast, inne natomiast potrzebują kilku miesięcy, żeby gospodarka hormonalna wróciła do normy. Po odstawieniu tabletek możesz zauważyć pogorszenie kondycji skóry i włosów, w tym nawrót zmian trądzikowych, łojotoku oraz przyspieszone przetłuszczanie się włosów. Jeśli przed rozpoczęciem antykoncepcji miałaś problem z bolesnymi i obfitymi krwawieniami, stan ten może powrócić. Zrezygnowanie z pigułek antykoncepcyjnych może również spowodować nawrót wahań nastroju i innych objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego tzw. PMS.

Przerwanie antykoncepcji hormonalnej w formie preparatów doustnych ma też swoje jasne strony. Zauważyłaś, że przez pigułki spadło Ci libido? Kiedy odstawisz leki, istnieje duża szansa, że będziesz miała ochotę na seks i wszystko wróci do normy. Pigułki mogą też sprawiać, że odczuwasz bóle piersi związane ze wzmożonym zatrzymywaniem się wody w organizmie lub że przybierzesz na wadze. Po zakończeniu antykoncepcji ból w piersiach powinien ustąpić i być może zauważysz spadek masy ciała.

Zobacz inne skutki uboczne brania pigułek antykoncepcyjnych: Czy po tabletkach antykoncepcyjnych się tyje? Odwieczny problem kobiet.

Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych a inne metody antykoncepcji

Część kobiet rezygnuje ze stosowania tabletek antykoncepcyjnych ze względu na pojawiające się przeciwwskazania do kontynuacji terapii.

Należą do nich m.in.:

• nowotwory hormonozależne,
• palenie papierosów (szczególnie po 35. roku życia),
• choroby zakrzepowo-zatorowe,
• choroby układu krążenia,
• choroby wątroby,
• zaburzenia gospodarki lipidowej,
• toczeń rumieniowaty układowy
• migrenowe bóle głowy.

Najważniejsza jest tu konsultacja z ginekologiem. Być może będzie w stanie przepisać Ci środki łagodzące niepożądane skutki uboczne brania tabletek antykoncepcyjnych. W przeciwnym wypadku lekarz może doradzić Ci inną formę skutecznej antykoncepcji np. długoterminowej czy naturalnej.  

Zanim odstawisz tabletki antykoncepcyjne

Kiedy zdecydujesz się na przerwanie antykoncepcji, udaj się na wizytę do ginekologa, aby poinstruował Cię, jak dokładnie to zrobić. Nie obawiaj się skutków ubocznych. Po zrezygnowaniu z hormonów wszystko powinno wrócić do normy. Pamiętaj też, że pominięcie dawki hormonów może spowodować przesunięcie w cyklu i antykoncepcja straci na jakiś czas swoją skuteczność.

Źródło:

Bręborowicz G.: Położnictwo i ginekologia. Ginekologia tom 2. Wydanie III, 2020.