Gradówka na oku − skąd się bierze? Przyczyny i leczenie choroby aptecznymi i domowymi sposobami

Czy na Twoim oku pojawił się guzek, któremu towarzyszy niewielki obrzęk i zaczerwienienie? To może być gradówka na oku. Przyczyny powstawania gradówki to m.in. zbyt rzadkie mruganie! Zobacz, czym jest gradówka, jak ją leczyć i czy pocieranie oka obrączką może w tym wypadku okazać się skuteczne.

Co to jest i jak wygląda gradówka na oku?

Co to jest gradówka na powiece oka? To przewlekły stan zapalny gruczołu Meiboma, objawiający się bezbolesnym guzkiem na powiece. Powstaje w wyniku zablokowania ujścia gruczołu łojowego. Początkowo może przypominać jęczmień, jednak z czasem staje się twarda i nie wywołuje bólu. Występuje zarówno na górnej, jak i dolnej powiece, czasem jako gradówka na linii wodnej oka, co może powodować dyskomfort i podrażnienie. Zmiana nie jest zakaźna, ale nieleczona może się powiększać. 

Sprawdź też: grudka i narośl na powiece − rodzaje.

Gradówka na oku − od czego się robi?

Na powiekach znajduje się kilka rodzajów gruczołów: tarczkowe Meiboma, potowe Molla, łojowe Zeissa, a częściowo także łzowe. Wszystkie one pełnią bardzo istotne funkcje w aparacie ochronnym Twojego oka. Gruczoły Meiboma oraz Zeissa produkują bardzo istotną dla wzroku, lipidową substancję wchodzącą w skład filmu łzowego, czyli płynu nawilżającego przednią część oka, a także powieki.

Sprawdź też: żele i maści do oczu.

Zapalenie gruczołu wiąże się z zatrzymaniem płynu łzowego i następnie nadkażeniem go. Tak powstaje jęczmień na oku. Głównym patogenem, który wywołuje infekcję gruczołów tarczkowych jest powszechnie występujący na skórze gronkowiec.

Gradówka na powiece może pojawić się u każdego, ale szczególnie narażone są osoby chorujące na trądzik różowaty, cukrzycę oraz przewlekle zapalenia brzegu powiek.

To, co może przyczyniać się do wystąpienia zmian na powiece, to rzadkie mruganie. Kiedy nie mrugasz wystarczająco często, Twoje oko wysycha. Przez to częściej pocierasz powieki dłońmi, które są siedliskiem ogromnej ilości bakterii. Co więcej, kiedy nie mrugasz, wydzielina z gruczołów w oku zostaje w nich zatrzymana. Normalnie ruch powiek powoduje opróżnianie gruczołów oraz tworzenie filmu łzowego. Kiedy naturalne substancje łojowe zatrzymane są w gruczołach, może dojść do powstania przewlekłych zapaleń.

Sprawdź też, jak rozpoznać i leczyć kaszak na powiece.

Wysychanie oka może być też spowodowane ogrzewaniem w pomieszczeniu lub klimatyzacją. Pisałam o tym zjawisku w artykule: 10 sposobów, jak dbać o oczy w okresie grzewczym.

Gradówka na powiece − objawy

Jakie są objawy gradówki?

• Gradówka na oku początek ma dość niepozorny – może przypominać niewielki obrzęk lub zaczerwienienie powieki, często mylone z jęczmieniem. W przeciwieństwie do niego nie powoduje bólu, choć może wywoływać uczucie ucisku. 
• Stopniowo zmiana przekształca się w twardy, przesuwalny guzek pod skórą. Czasem pojawia się gradówka jako krostka na linii wodnej oka, co może powodować podrażnienie i uczucie ciała obcego. Zdarza się także łzawienie lub niewielki obrzęk całej powieki. U niektórych osób może dojść do zaczerwienienia spojówek, nadwrażliwości na światło, a nawet niewielkiego zaburzenia ostrości widzenia.

Gradówka na oku u dziecka

Gradówka na oku u dziecka występuje dość często, zwłaszcza przy skłonności do zapalenia powiek. Zmiana zazwyczaj nie boli, ale może powodować dyskomfort i obrzęk. Leczenie polega głównie na przykładaniu ciepłych okładów i wykonywaniu delikatnego masażu. Jeśli gradówka utrzymuje się długo lub powiększa, konieczna może być wizyta u okulisty w celu oceny dalszego postępowania.

Gradówka na oku − ile trwa?

Czas utrzymywania się gradówki zależy od jej wielkości i sposobu leczenia. Niewielkie zmiany mogą ustąpić samoistnie w ciągu kilku tygodni, zwłaszcza przy stosowaniu ciepłych okładów. Większe guzki mogą utrzymywać się miesiącami, a niektóre wymagają interwencji lekarza. Jeśli gradówka na oku długo nie znika lub powoduje dyskomfort, warto skonsultować się ze specjalistą. W przypadku nawracających zmian konieczna może być ocena przyczyn ich powstawania i dobranie odpowiedniego leczenia.

Czy gradówka na oku jest zaraźliwa?

Gradówka na oku nie jest zaraźliwa, ponieważ nie wynika z infekcji bakteryjnej, lecz z zablokowania gruczołu Meiboma. W przeciwieństwie do jęczmienia nie przenosi się na inne osoby i nie stanowi zagrożenia epidemiologicznego. Może jednak nawracać, zwłaszcza u osób ze skłonnością do stanów zapalnych powiek.

Gradówka a jęczmień na oku − jaka jest różnica?

Zapalenie gruczołów lub mieszków włosowych powieki objawia się tym, że na Twojej powiece, od strony zewnętrznej bądź wewnętrznej, pojawia się guzek. Jeśli jest to stan ostry, zmianę nazywamy jęczmieniem lub jęczmykiem. Jest ona bolesna, może towarzyszyć jej niewielki obrzęk powieki oraz zaczerwienienie. Często zdarza się, że stan zapalny na Twoim oku nie ustępuje, a nawet przechodzi w przewlekłą postać, którą nazywamy gradówką. Duże grudki, które rosną na Twoim oku, mogą ograniczać Ci pole widzenia, a nawet uciskać na rogówkę, przez co możesz gorzej widzieć. Taka zmiana może powodować astygmatyzm.

Dowiedz się, czy jęczmień można wyleczyć domowymi sposobami.

Gradówka na powiece − diagnostyka

Gdy wybierzesz się do specjalisty okulisty z objawami gradówki, lekarz w pierwszej kolejności szukał będzie objawów choroby ogólnoustrojowej np. gorączki, zmiany wielkości węzłów chłonnych, a także cech trądziku różowatego, jeśli wcześniej nie był rozpoznany. Lekarz sprawdza też, czy nie wypadają Ci rzęsy, a także, czy obrzęk ograniczony jest tylko do fragmentu powieki. Nawet jeżeli okulista postawi diagnozę i stwierdzi, że masz do czynienia z gradówką na powiece, warto, żebyś dalej obserwował zmianę na oku. A przy często nawracających zapaleniach lekarz może zalecić nawet biopsję zmienionej tkanki.

Jak się pozbyć gradówki na oku?

Czy istnieje lek na gradówkę oka? Jeśli zapalenie jest aktywne, a zmianie towarzyszy zaczerwienienie i obrzęk, to lekarz może zlecić stosowanie miejscowo maści na gradówkę oka z antybiotykiem, żeby zlikwidować ognisko infekcji. Jeżeli gradówka w oku ponownie się nadkazi, okulista może zalecić antybiotykoterapię doustną, a w ekstremalnych przypadkach może skierować do szpitala.

Gradówka na powiece oka − usuwanie

W większości przypadków jęczmień i gradówka oka ustępują samoistnie lub z zastosowaniem tych nieinwazyjnych, domowych metod leczenia. Jeśli niepokojąca zmiana utrzymuje się dłużej niż 3 − 4 tygodnie możliwe, że lekarz będzie musiał ją naciąć i wyłyżeczkować zapalną zawartość wraz włóknistą torebką.

Sprawdź też, preparaty do higieny powiek.

Gradówka na oku − domowe sposoby

Co na gradówkę oka możesz zdziałać we własnym zakresie? Pewnie słyszałeś o domorosłej metodzie leczenia jęczmienia złotą obrączką. Co ciekawe, ten babciny przepis na gradówkę może zadziałać! Pocieranie jęczmienia lub gradówki obrączką sprawia, że ucisk na gruczoły może powodować odblokowanie ich ujść i wydalenie zalegającej wydzieliny. Nie ma znaczenia, czy pierścionek zrobiony jest ze złota, ani czy został uświęcony w trakcie zawierania związku małżeńskiego. Tak naprawdę, podobny masaż można wykonywać palcem lub innym przedmiotem, przesuwając go w kierunku ujścia gruczołów, czyli w stronę szpary powiekowej. 

Innym domowym sposobem na gradówkę, jest stosowanie ciepłych kompresów na oczy na 3 − 5 minut cztery razy na dobę. Dzięki temu podniesiesz temperaturę wydzieliny, co może ją rozrzedzić i ułatwić jej wypłynięcie z przepełnionych gruczołów.

Gradówka na oku − podsumowanie

Jeżeli gradówki na Twojej powiece utrzymują się lub ciągle wracają, lepiej udaj się do okulisty, który będzie wiedział, czym leczyć gradówkę. Gdy zmiana jest bolesna albo towarzyszy jej pogorszenie jakości widzenia, nie czekaj na rezultaty domowych metod i udaj się do lekarza. Ale pamiętaj też, że masaż powieki oraz ciepłe kompresy warto włączyć jak najwcześniej, żeby uniknąć zwłóknienia i zabiegu chirurgicznego.

Źródła:

1. Maria Hanna Niżankowska: Okulistyka. Podstawy kliniczne. PZWL, 2007, s. 133
2. Szczekilk A., Interna, 2020