Acerola – zastosowanie, działanie, właściwości rośliny bogatej w witaminę C!
Spis treści
Acerola to kwaśny, ciemnoczerwony owoc roślin z rodzaju malpigia (Malpighia), w tym gatunków takich jak: Malpighia glabra, Malpighia emarginata czy M. punicifolia. Rośnie na terenach obu Ameryk. Owoce aceroli są drobne, ale ich potencjał prozdrowotny przewyższa niejeden większy rodzaj owoców. Acerola przede wszystkim jest znana z wysokiej zawartości witaminy C.
Acerola – co to jest?
Acerola to inaczej wiśnia z Barbados lub nadgwiazdka granatolistna. Zwłaszcza ta pierwsza ze wspomnianych nazw wskazuje, skąd wywodzi się popularność tego produktu. Przede wszystkim rośliny z rodzaju malpigia, które rodzą owoce aceroli, były popularne na Karaibach, Barbadosie.
Podstawowe informacje o aceroli | |
Znana także jako: | wiśnia z Barbados, nadgwiazdka granatolistna |
Zastosowanie i działanie: | przeciwdziałanie objawom starzenia, poprawa kondycji i wyglądu skóry, redukcja ryzyka chorób cywilizacyjnych i przewlekłych |
Acerola a alergia: | Nie uczula |
Ciąża i karmienie piersią: | Brak przeciwwskazań |
Acerola to owoc o bardzo kwaśnym smaku, ciemnoczerwonej barwie, zawierający drobne pestki. Największą popularność zanotował po 1946 r., kiedy to pojawił się pierwszy raport na temat wyjątkowo dużej ilości witaminy C (kwasu askorbinowego) w tym produkcie. Owoce aceroli mogą być spożywane na surowo, jednak najpopularniejsze przetwory z nich przygotowywane to sok z aceroli oraz acerola suszona. A trzeba podkreślić, że także w ten sposób przetworzona acerola cechuje się szerokimi właściwościami prozdrowotnymi.
Acerola – właściwości prozdrowotne
Najważniejszą cechą prozdrowotną aceroli jest jej działanie antyoksydacyjne, a więc przeciwstarzeniowe i zapobiegające szkodliwym zmianom na poziomie komórkowym i w DNA. Taka aktywność wynika z bardzo wysokiej zawartości kwasu askorbinowego w opisywanych owocach. Wystarczą 3 sztuki aceroli, by pokryć dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę C!
W zależności od źródła naukowego, a także od pochodzenia i warunków uprawy roślin, acerola w 100 gramach świeżego surowca zawiera od 1000 do nawet 4500 mg witaminy C. Daje to średnią ilość tego ważnego przeciwutleniacza na poziomie 1500 mg w 100 g owoców. To około 90 razy więcej niż w pomarańczy, która przecież powszechnie znana jest jako dobre źródło witaminy C.
Witaminy: | witamina C (do 4500 mg kwasu askorbinowego w 100 g świeżych owoców!), witamina A, witamina E, witaminy z grupy B (zwłaszcza niacyna, ryboflawina, tiamina) |
Karotenoidy: | beta-karoten |
Związki mineralne: | fosfor, wapń, żelazo |
Antocyjany: | malwidyno-3,5-diglukozyd, cyjanidyno-3-ramnozyd, pelargonidin-3-ramnozyd |
Aminokwasy: | kwas asparaginowy, alanina, prolina, seryna, kwas gamma-aminomasłowy (GABA) |
Cukry: | fruktoza, glukoza |
Inne: | flawonoid 3-ramnozydu kwercetyny, kwercetyna i rutyna (polifenole) |
Acerola – właściwości antocyjanów
Dzięki witaminie C, ale także dodatkowi witamin E czy A, acerola przyczynia się do neutralizacji wolnych rodników w organizmie. Wskutek tej aktywności regularne spożycie owocówmoże zmniejszać ryzyko zachorowania na wiele chorób w tym nowotworów, miażdżycy, cukrzycy. Te kierunki działań dodatkowo są wzmacniane zawartością antocyjanów w aceroli, których ilość wskazuje się nawet na 60 mg w 100 gramach surowca. Antocyjany nie tylko działają przeciwutleniająco, ale również ochraniają układ sercowo-naczyniowy oraz polepszają przepływ krwi, niwelując ryzyko wspomnianej już miażdżycy i nie tylko. Dzieje się to głównie za pośrednictwem właściwości stymulujących uwalnianie tlenku azotu i rozszerzania naczyń krwionośnych.
Sprawdź też witaminy i minerały.
Dodatkowo antocyjany zawarte przecież nie tylko w świeżej aceroli, ale też produktach takich jak sok z aceroli czy suszona acerola mają działanie przeciwkrzepliwe (przeciw agregacyjne). Ponadto są korzystne dla układu wzrokowego, ponieważ poprawiają krążenie krwi w mikro naczyniach krwionośnych, a także biorą udział w regeneracji rodopsyny, potrzebnej do prawidłowego widzenia.
Z kolei polifenole zawarte w aceroli mogą mieć działanie przeciwko hiperglikemii, czyli regulujące stężenie glukozy we krwi i wspomagające gospodarkę węglowodanową. Oznacza to, że acerola może być korzystna dla cukrzyków i osób z insulinoopornością oraz innymi formami zaburzeń gospodarki węglowodanowej.
Zastosowanie w medycynie ludowej i obecne badania nad acerolą
Medycyna ludowa zna wiele zastosowań aceroli, np.:
- w leczeniu ospy wietrznej,
- niedokrwistości
- czy w chorobach płuc i wątroby,
- przeziębieniach.
Ceniono również ją jako produkt immunomodulujący, wspomagający układ odpornościowy na przykład w trakcie chorób, ale również w okresie rekonwalescencji, czy jako formę profilaktyki. A jak jest obecnie?
Dotychczas przeprowadzono liczne badania naukowe, które miały na celu sprawdzenie, czy też udowodnienie korzystnych właściwości aceroli. Oto wyniki jednego z nich (Antihyperglycemic effect of polyphenols from Acerola (Malpighia emarginata DC.) fruit.):
W badaniu na myszach z cukrzycą wykazano, że stosowanie aceroli zmniejszało stężenie glukozy we krwi po posiłku. Dodatkowo stwierdzono poprawę wyników hemoglobiny glikowanej (średniej stężenia glukozy we krwi z ostatnich kilku miesięcy). Naukowcy wysunęli hipotezę, że głównym składnikiem przeciwcukrzycowym w aceroli jest kwercetyna.
Sok z aceroli w badaniach naukowych
W innym badaniu (Acerola (Malpighia emarginata DC.) juice intake protects against alterations to proteins involved in inflammatory and lipolysis pathways in the adipose tissue of obese mice fed a cafeteria diet) stwierdzono, że sok z aceroli ma działanie przeciwzapalne zwłaszcza w sytuacji, gdy stan zapalny współistnieje z otyłością. W tym samym badaniu wskutek zastosowania soku z aceroli zauważono zwiększenie procesu lipolizy – czyli wykorzystywania nadmiaru tkanki tłuszczowej jako źródła energii. W konsekwencji zaobserwowano, że wskaźnik otłuszczenia ciała zmniejszył się w sposób istotny statystycznie. Oczywiście nie oznacza to, że jeśli chcemy schudnąć, powinniśmy jeść tylko acerolę, ale na poziomie komórkowym może ona skutecznie wspomagać proces odchudzania.
Sprawdź też soki i syropy.
Liczne badania dowiodły także, że stres oksydacyjny w organizmie wiąże się ze znacznym zwiększeniem ryzyka rozwoju chorób neurodegeneracyjnych jak choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera. To ważna informacja w kontekście wcześniej opisanych silnych właściwości antyoksydacyjnych aceroli. Należy jednak pamiętać, że w kontekście chorób neurodegeneracyjnych znaczenie ma wiele czynników, w tym nasz tryb życia, ilość aktywności fizycznej, całokształt diety. Dlatego poza spożyciem aceroli, soku z niej czy też suplementów z jej dodatkiem, warto zadbać także i pozostałe wymienione kwestie.
Acerola – właściwości kosmetyczne
Antyoksydacyjne cechy aceroli są również wykorzystywane w celu polepszania kondycji skóry oraz w działaniu przeciwstarzeniowemu w jej kontekście. Regularne spożywanie opisywanych owoców może niwelować szkodliwe działanie na skórę takich czynników jak: promieniowanie UVA i UVB, alkohol, papierosy. W badaniach, w których suplementowano ekstrakt (wyciąg) z aceroli (Clinical, biometric and ultrasound assessment of the effects of daily use of a nutraceutical composed of lycopene, acerola extract, grape seed extract and Biomarine Complex in photoaged human skin.), wykazano, że kobiety go stosujące zaobserwowały poprawę stanu skóry. W tym zauważono lepsze nawilżenie skóry, zniwelowanie przebarwień i zmarszczek. Badanie mikroskopowe skóry zaś wykazało, że taka suplementacja poprawiła gęstość skóry i zawartość w niej kolagenu – odpowiadającego za takie cechy naszej skóry jak jędrność czy sprężystość.
Acerola świeża i acerola suszona w kuchni
Acerola jest produktem dość mało znanym pod kątem zastosowania kulinarnego w Polsce. Najczęściej stosujemy suszoną acerolę jako dodatek do jogurtów, musli, owsianek, deserów, a także do dekoracji wypieków.
Zwłaszcza na zimowe wieczory polecany jest gorący napar z suszonej aceroli – wystarczy zalać garść suszonych owoców prawie wrzącą wodą i parzyć kilka minut. Z kolei sok z aceroli może być zdrowym dodatkiem smakowym do gorących herbat i naparów z ziół.
W produkcji żywności acerola, zwłaszcza suszona, jest wykorzystywana jako naturalny sposób na wzbogacenie produktu w witaminę C i/lub na jego konserwację.
Acerola a alergia
Acerola nie jest produktem szkodliwym, jeśli chodzi o reakcje alergiczne ludzkiego organizmu. W zasadzie dzięki swojemu składowi i właściwościom immunomodulującym acerola może korzystnie wpływać na organizm i niwelować ryzyko występowania różnego rodzaju odczynów alergicznych.
Acerola w ciąży
Nie istnieją żadne przeciwwskazania do stosowania aceroli podczas ciąży i w okresie karmienia piersią. Jest to także produkt bezpieczny dla dzieci. Jednak z uwagi na wysoką zawartość zwłaszcza witaminy C nie powinniśmy podchodzić do jej spożywania bez rozsądku i umiaru. Zaś wszelkie suplementy z acerolą w razie chęci stosowania u dzieci czy też w okresie ciąży/karmienia warto omówić z lekarzem.
Sprawdź też, jakie zioła są bezpieczne w ciąży.
Acerola – przeciwwskazania do spożywania
Jak wspomniano powyżej, acerola to produkt bezpieczny do stosowania. Nie określono konkretnych przeciwwskazań dotyczących jego stosowania, jednak w przypadku pierwszego kontaktu z acerolą warto zwrócić uwagę na wszelkie niepokojące objawy ze strony organizmu.
Acerola – możliwe skutki uboczne?
Choć nie określono tego w żadnych oficjalnych materiałach ani badaniach, to można spotkać się z informacją, że po spożyciu aceroli u niektórych osób mogą pojawiać się dolegliwości żołądkowo-jelitowe czy też łagodne odczyny alergiczne. Jednak sytuacje te zdarzają się nadzwyczaj rzadko, bowiem jak wspomniano – acerola nie należy do produktów, których spożycie zwyczajowo może się wiązać ze skutkami ubocznymi (jeśli przyjmiemy oczywiście, że owoce te są spożywane z rozsądkiem i umiarem).
Źródła:
- Cieślik E. i wsp.: Charakterystyka właściwości prozdrowotnych owoców roślin egzotycznych. Postępy Fitoterapii. 2012, 2: s. 93-100.
- Majewski J. i wsp.: Acerola – tropikalny owoc z ogromną dawką witaminy C. Med. Rodz. 2018, 21(2A): s. 32-35.
- Apama K. i wsp.: Antioxidant Properties of Acerola (Malpighia Emarginata Dc.) and Acerola squash. International Journal of Science and Research (IJSR). 2014, 3(7): s. 2167-2179.
- Costa A. i wsp.: Clinical, biometric and ultrasound assessment of the effects of daily use of a nutraceutical composed of lycopene, acerola extract, grape seed extract and Biomarine Complex in photoaged human skin. An Bras Dermatol. 2012, 87(1): s. 52-61.
- Dias F. M. i wsp.: Acerola (Malpighia emarginata DC.) juice intake protects against alterations to proteins involved in inflammatory and lipolysis pathways in the adipose tissue of obese mice fed a cafeteria diet. Lipids in Health and Disease. 2014, 13: s. 24.
- Hanamura T. i wsp.: Antihyperglycemic effect of polyphenols from Acerola (Malpighia emarginata DC.) fruit. Biosci Biotechnol Biochem. 2006, 70(8): s. 1813-1820.