Dieta przy boreliozie – co jeść, a czego unikać?

15. 1. 2024 · 6 minut czytania

Borelioza to odkleszczowa choroba, która osłabia organizm i powoduje przewlekły stan zapalny. Dowiedz się, jak za pomocą odpowiedniej diety wesprzeć organizm w walce z chorobą. 

Agata Soroczyńska
Agata Soroczyńska
Dieta przy boreliozie – co jeść, a czego unikać?

W 2022 r. odnotowano w Polsce ponad 17 tysięcy przypadków zachorowania na boreliozę, czyli ogólnoustrojową chorobę zakaźną przenoszoną przez kleszcze. Borelioza wymaga kompleksowego leczenia, które obejmuje antybiotykoterapię oraz wsparcie żywieniowe. W tym artykule przyjrzymy się diecie przy boreliozie. Co musisz wiedzieć na jej temat? Sprawdź! 

Borelioza a dieta – co warto wiedzieć? 

Z roku na rok diagnozuje się coraz więcej przypadków boreliozy – choroby odkleszczowej przenoszonej głównie przez gatunek kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus). W fachowej literaturze schorzenie to opisywane jest jako choroba z Lyme. Boreliozę wywołują bytujące w kleszczach krętki z rodzaju Borrelia, które wnikają do organizmu po jego ukąszeniu wraz ze śliną lub wymiocinami. 

Borelioza atakuje cały organizm, a jej charakterystyczne objawy to m.in.: 

  • Rumień, 
  • Bóle stawów i mięśni, 
  • Zaburzenia pracy układu sercowo-naczyniowego i nerwowego. 

Poznaj najczęstsze choroby układu nerwowego

Najwięcej przypadków boreliozy stwierdza się w okresie między kwietniem a listopadem. Wynika to głównie ze wzrostu temperatur i większej aktywności kleszczy w tym sezonie. Wysoka zapadalność na boreliozę jest efektem zmian klimatycznych, a także rozwoju turystyki i promocji aktywnych form wypoczynku. 

Siedliska kleszczy to przede wszystkim obszary trawiaste, lasy liściaste, okolice łąk i parków, dlatego podczas przebywania w tych miejscach zachowaj szczególną ostrożność, a po powrocie do domu, dokładnie obejrzyj całe ciało. Co ważne, w Polsce najwięcej kleszczy zainfekowanych boreliozą występuje w województwie podlaskim, małopolskim i warmińsko-mazurskim. Obecnie trwają pracę nad wprowadzeniem szczepionki na boreliozę, lecz na więcej informacji w tej sprawie musimy jeszcze poczekać. 

Dowiedz się, jak chronić się przed kleszczami

Ostatnimi czasy coraz więcej mówi się o zasadności stosowania diety w przypadku wystąpienia boreliozy. Ma ona za zadanie wesprzeć organizm w walce z chorobą, a także zregenerować go po długotrwałym leczeniu antybiotykami. Nie ma jednej zalecanej diety przy boreliozie. Zwykle dobiera się ją indywidualnie pod określony przypadek z uwzględnieniem rodzaju i długości leczenia oraz indywidualnych preferencji pacjenta. 

Czego nie jeść przy boreliozie? 

Jaka dieta przy boreliozie? 

Pamiętaj o kilku istotnych zasadach, które mogą wspomóc leczenie boreliozy: 

  • Spożywaj produkty bogate w antyoksydanty – borelioza wywołuje w organizmie przewlekły stan zapalny. W tym przypadku kluczowe jest spożywanie produktów o właściwościach antyoksydacyjnych, których zadaniem jest zmniejszenie ognisk zapalnych. Są to np. warzywa, owoce, oleje roślinne, niektóre przyprawy, 
  • Unikaj produktów wspierających rozwój grzybicy – długotrwałe przyjmowanie antybiotyków stwarza podłoże do rozrostu grzybiczego w jelitach, dlatego warto wyeliminować produkty, które również temu sprzyjać. Jest to np. żywność o wysokim stopniu przetworzenia i zawierająca duże ilości cukru. 
  • Włącz do diety żywność wspomagającą mikrobiotę jelitową – kilkutygodniowa antybiotykoterapia wyniszcza kolonie pożytecznych bakterii jelitowych, dlatego tak ważne jest, aby spożywać produkty, które pomogą ją zregenerować. Są to np. kiszonki czy produkty bogate w błonnik. 

Czego nie jeść przy boreliozie? 

Osoby chorujące na boreliozę nie powinny spożywać pokarmów, które mogą zaostrzać stan zapalny oraz zaburzać pracę jelit. W związku z tym z diety wyklucz produkty o niskiej wartości odżywczej, bogate w cukry proste i tłuszcze. Niewskazane są też niektóre przyprawy, a także produkty naturalnie bogate w węglowodany proste. 

Produkty niewskazane przy boreliozie: 

  • Ocet, 
  • Cukier, 
  • Alkohol, 
  • Biały ryż, 
  • Fast-foody, 
  • Dania instant, 
  • Sery pleśniowe, 
  • Przetworzone mięso, 
  • Miód i słodkie syropy, 
  • Napoje energetyczne, 
  • Drobne kasze np. kuskus, 
  • Słodkie napoje gazowane, 
  • Gotowe mieszanki przypraw, 
  • Słodycze i wyroby cukiernicze, 
  • Pieczywo wasa i wafle ryżowe, 
  • Dżemy i inne słodkie przetwory, 
  • Przyprawy typu ketchup, musztarda, 
  • Wyroby z białej mąki np. pieczywo, makaron, 
  • Drożdże i wyroby z ich dodatkiem np. piwo, pieczywo, 
  • Owoce z dużą zawartością węglowodanów prostych np. banany, daktyle, winogrona, owoce z puszki, owoce suszone. 
Jaka dieta przy boreliozie? 

Co można jeść przy boreliozie? 

Dieta przy boreliozie powinna bazować na produktach bogatych w związki o właściwościach antyoksydacyjnych, takich jak np. witaminy, składniki mineralne, polifenole czy kwasy tłuszczowe omega-3. Nie może tu też zabraknąć składników odbudowujących mikrobiotę jelitową. 

Produkty polecane w diecie przy boreliozie: 

  • Jajka, 
  • Kiszonki, 
  • Kefir, maślanka, jogurt, 
  • Orzechy, pestki i nasiona, 
  • Owoce jagodowe i cytrusy, 
  • Świeże i mrożone warzywa, 
  • Nasiona roślin strączkowych, 
  • Oleje roślinne np. oliwa z oliwek, olej lniany, 
  • Ryby np. łosoś, makrela, sardynka, pstrąg tęczowy, 
  • Kasze gruboziarniste np. gryczana, pęczak, jaglana, 
  • Nieprzetworzone i dobrej jakości produkty mięsne np. indyk, kurczak, cielęcina. 

Duże znaczenie w żywieniowym wsparciu leczenia boreliozy mają naturalne zioła i przyprawy, takie jak np.: 

  • Imbir, 
  • Curry, 
  • Pieprz, 
  • Bazylia, 
  • Oregano, 
  • Czosnek, 
  • Goździki, 
  • Kurkuma, 
  • Cynamon, 
  • Rozmaryn, 
  • Pietruszka, 
  • Gałka muszkatołowa. 

Co pić przy boreliozie? 

Rekomendowana ilość płynów na diecie przy boreliozie to około 2 litrów dziennie, czyli tyle samo co w przypadku standardowej diety. Wśród zalecanych napojów należy wyróżnić m.in.: 

  • Wodę, 
  • Napoje roślinne, 
  • Napoje fermentowane, 
  • Zieloną i białą herbatą, 
  • Słabą kawę i czarną herbatę. 

W leczeniu boreliozy pomocne może być picie ziół. Zawierają one związki o działaniu antyoksydacyjnym, które zmniejszają stany zapalne. 

Do szczególnie polecanych ziół na boreliozę należą m.in.: 

  • Czystek, 
  • Kolcorośl, 
  • Tymianek, 
  • Koci pazur, 
  • Cryptolepis, 
  • Traganek błoniasty, 
  • Tarczyca bajkalska, 
  • Rdestowiec japoński, 
  • Brodziuszka wiechowata. 
Czego nie pić rzy boreliozie?

Dieta przy boreliozie − przepis na pieczonego łososia z zieloną fasolką i kaszą jaglaną Ewy Antoniak 

Polecane produkty spożywcze w diecie przy boreliozie powinny przede wszystkim wyróżniać się wysokim potencjałem przeciwzapalnym, a także wspierać pracę układu pokarmowego, ze względu na przyjmowanie długotrwałej antybiotykoterapii. Wypróbuj nasz przepis na pieczonego łososia, który łączy w sobie powyższe założenia. 

Przepis Ewy Antoniak 

Czas przygotowania: 50 minut 

Ilość porcji: 2 

Składniki: 

  • 200 g łososia, 
  • 100 g kaszy jaglanej, 
  • 200 g zielonej fasolki szparagowej, 
  • 1/2 limonki, 
  • Pęczek koperku, 
  • 180 g jogurtu naturalnego, 
  • 1/2 ząbka czosnku, 
  • Przyprawy: pieprz ziołowy, pieprz cytrynowy, kurkuma, sól. 

Przygotowanie: 

  1. Filet z łososia przekrój na pół. Skrop sokiem z limonki. Przypraw pieprzem ziołowym, pieprzem cytrynowym i solą. Na wierzch połóż plastry limonki i 2/3 pęczka koperku. 
  2. Utnij 2 większe kawałki papieru do pieczenia, zgnieć w kule i zamocz w wodzie. Nadmiar wody odciśnij. Papier do pieczenia będzie teraz elastyczny i miękki. 
  3. Łososia połóż na papierze i zawiń u góry tak, aby powstała sakiewka. Włóż do naczynia żaroodpornego lub formy, wstaw do nagrzanego do 180 st. C piekarnika i piecz przez 20 min. 
  4. W międzyczasie umyj fasolkę szparagową i odetnij końce. Włóż do garnka i zalej wodą. Jak woda zacznie się gotować, dodaj odrobinę soli. Gotuj do miękkości. 
  5. Kaszę jaglaną przepłucz na sicie gorącą wodą, przełóż do garnka i gotuj według instrukcji na opakowaniu. W trakcie gotowania dodaj 1/2 łyżeczki kurkumy i wymieszaj. 
  6. Jogurt naturalny wymieszaj z przeciśniętą przez praskę 1/2 ząbka czosnku i 1 łyżką posiekanego koperku. Przypraw pieprzem ziołowym. 
  7. Łososia, kaszę jaglaną, fasolkę szparagową wyłóż na talerz i polej sosem jogurtowym. 

Smacznego! 

Dieta przy boreliozie – podsumowanie 

Dieta to ważny element leczenia wielu chorób, w tym boreliozy. W przypadku tego schorzenia kluczowe jest wybieranie produktów, które wspomagają łagodzenie stanu zapalnego organizmu i wpływają na regenerację jelit po długotrwałej farmakoterapii. Z drugiej strony unikaj żywności, która jest przetworzona i cechuje wysoką zawartością składników prozapalnych. Pamiętaj, że każda dieta powinna być komponowana na podstawie indywidualnych potrzeb, dlatego pomocna w tej sytuacji może być konsultacja z dietetykiem klinicznym. 

Źródła:

  1. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji Wydział Oceny Technologii Medycznych, Profilaktyka chorób odkleszczowych (borelioza), Raport nr: OT.423.7.2019, Warszawa, maj 2020.
  2. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu, Borelioza z Lyme, https://www.gov.pl/web/wsse-poznan/borelioza-z-lyme, [dostęp 15.01.2024 r.]
  3. Lonser P. i in., Borelioza w praktyce lekarza POZ, https://www.termedia.pl/Borelioza-w-praktyce-lekarza-POZ,98,51540,0,1.html, [dostęp 15.01.2024 r.]
  4. Thompson A. i in., A Comprehensive Review of Herbal Supplements Used for Persistent Symptoms Attributed to Lyme Disease, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37101730/, [dostęp 15.01.2024 r.] 

    Więcej artykułów na ten temat

    O autorze
    Agata Soroczyńska
    Agata Soroczyńska
    Jestem dietetykiem klinicznym i sportowym. Ukończyłam studia na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach i Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Szczególnie interesują mnie tematy związane z dietetyką sportową, psychodietetyką i dietą roślinną. Podczas studiów i pracy z pacjentem odkryłam swoją pasję, którą łączę z moim wykształceniem. Tą pasją jest edukacja. Swoją wiedzę dietetyczną przekazuje w formie treści pisanych oraz webinarów. W wolnych chwilach ćwiczę fitness, chodzę po górach, czytam książki fantasy oraz tworzę rękodzieło.
    Przeczytaj więcej od tego autora
    O autorze
    Agata Soroczyńska
    Agata Soroczyńska
    Jestem dietetykiem klinicznym i sportowym. Ukończyłam studia na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach i Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Szczególnie interesują mnie tematy związane z dietetyką sportową, psychodietetyką i dietą...
    Przeczytaj więcej od tego autora