Ksylitol, stewia, syrop z agawy... Czym zastąpić cukier?

5. 7. 2017 · 6 minut czytania

Chcesz wyeliminować cukier ze swojej diety? Sprawdź, jakie zamienniki zastosować! Przeczytaj, czym są ksylitol i stewia. Dowiedz się, czy warto sięgać po syropy roślinne!

Ewa Antoniak
Ewa Antoniak
Ksylitol, stewia, syrop z agawy... Czym zastąpić cukier?

Zamienniki cukru stały się jednym z najgorętszych tematów dietetycznych ostatnich lat. Asortyment substancji słodzących bardzo się powiększył i na chwilę obecną człowiek idący do sklepu stoi przed dylematem – którą wybrać? W tym artykule znajdziesz przegląd popularnych substytutów „białej śmierci”.

Cukier trzcinowy zdrowszy od białego – prawda czy mit?

Cukier trzcinowy, potocznie nazywany „brązowym”, przez ostatni czas był uważany za zdrowszy niż ten tradycyjny, z cukiernicy. Okazuje się, że jedynym, co różni oba produkty, jest… źródło pochodzenia oraz kolor.

Cukier trzcinowy otrzymywany jest z trzciny cukrowej, z kolei biały pozyskiwany jest z buraków cukrowych. W procesie produkcji cukru trzcinowego nie usuwa się melasy, która jest odpowiedzialna za jego barwę. Nie jest on poddawany rafinacji, czyli oczyszczaniu, tak jak cukier buraczany.

Dzięki takiemu sposobowi wytwarzania, zawiera więcej składników mineralnych niż cukier biały, jednak są to jedynie śladowe ilości. Koniec końców, oba produkty pod względem budowy chemicznej, to sacharoza, której regularne spożywanie w dużych ilościach może przynieść szkodliwe skutki dla zdrowia.

W takim razie czym zastąpić cukier?

Na rynku mamy pełen wachlarz produktów alternatywnych dla sacharozy. Skupmy się na tych naturalnych, pozyskiwanych z roślin. Ostatnio w mediach bardzo głośno zrobiło się na temat ksylitolu, stewii, czy różnych syropów. Coraz częściej dodawane są one do wyrobów cukierniczych.

Moda na zamienniki cukru trwa w najlepsze. Ale czy wymienione słodziki są na pewno zdrowe?

    Ksylitol – właściwości cukru brzozowego

    Ten pozyskiwany z drewna brzozy środek słodzący, nie tylko wygląda, ale i smakuje jak cukier. Posiada o 40% mniejszą wartość energetyczną niż sacharoza. Jest niskokalorycznym zamiennikiem, który w 1 g dostarcza jedynie 2,4 kcal. Ma też bardzo niski indeks glikemiczny.

    Dzięki temu stosowanie go nie powoduje gwałtownych wahań stężenia glukozy we krwi. Może być to istotna informacja dla diabetyków oraz osób z nadwagą, czy otyłością, którzy powinni ograniczać spożycie cukru w codziennej diecie.

    Co więcej, ksylitol ma właściwości bakteriobójcze. Nie ulega on fermentacji, dlatego bakterie znajdujące się w jamie ustnej nie przekształcają go w kwasy. Dzięki temu, ksylitol pomaga w utrzymaniu właściwego pH. Stwarza środowisko niekorzystne dla bakterii wywołujących próchnicę zębów. Wzmacnia również szkliwo i chroni dziąsła. Dodatkowo niweluje nieprzyjemny zapach z ust i odświeża oddech. Nie bez powodu, w celach profilaktyki chorób zębów, zaleca się rzucie gum zawierających ksylitol, po każdym posiłku.

    To nie koniec korzyści ze stosowania tego substytutu cukru. Zwiększa on przyswajanie wapnia, przyczyniając się tym samym do poprawy mineralizacji kości, przez co może być z powodzeniem stosowany w profilaktyce osteoporozy.

    Ksylitol to bezpieczny słodzik, jednak należy wprowadzać go do diety stopniowo. Spożywanie w nadmiernych ilościach może powodować niekorzystne objawy ze strony przewodu pokarmowego, jak np. biegunki. Dlatego też lepiej nie podawać go dzieciom do 3 roku życia.

    Stewia – słodka roślina

    stewia roślina

     

    Czy wiesz, że... stewia to roślina, z której ekstrakt jest ponad 300 razy słodszy niż cukier? 

    Co ciekawe, związki odpowiedzialne za słodki smak tej rośliny – glikozydy, nie są wchłaniane w ludzkim przewodzie pokarmowym, dlatego też nie podnosi ona kaloryczności diety. Taki efekt działania może być szczególnie ważny dla osób walczących z nadwagą lub otyłością. Warto też dodać, że roślina ta zawiera witaminy z grupy B oraz składniki mineralne, jak np.: żelazo, miedź, mangan i cynk.

    Kolejną korzyścią stosowania stewii jest to, że może być używana przez osoby chore na cukrzycę, ponieważ nie podnosi stężenia glukozy we krwi.

    Badania wykazały również, że nie wpływa w niekorzystny sposób na ciśnienie krwi, a wręcz stopniowo obniża je u osób z nadciśnieniem.

    Co więcej, związki zawarte w stewii nie stanowią pożywki dla bakterii próchnicotwórczych. Włączając w to przeciwbakteryjnei przeciwgrzybicze działanie stewii, można powiedzieć, że bierze ona udział w zapobieganiu próchnicy i chorobom dziąseł.

    Na rynku można kupić stewię pod wieloma postaciami - proszku, tabletek, czy suszonych liści. Pamiętaj, że więcej minerałów posiadają młode liście rośliny. Stewia w formie oczyszczonej, czyli tabletek, zawiera mniej mikroelementów niż suszone liście. Jeżeli chodzi o bezpieczeństwo stosowania stewii, jest ona jak najbardziej bezpieczna i nietoksyczna.

    Wprowadzenie jej do diety, jako zamiennika cukru, z pewnością dostarczy wiele korzyści dla organizmu.

    Lepszy zamiennik cukru – ksylitol czy stewia?

    Jak już zdążyłeś zauważyć, właściwości ksylitolu i stewii są do siebie bardzo podobne. Na pewno różni je odczuwana słodkość - stewia jest zdecydowanie bardziej słodka.

    Jeżeli chodzi o wpływ tych słodzików na wartość energetyczną diety, to ksylitol dostarcza kalorii, w przeciwieństwie do stewii, która cechuje się zerową kalorycznością.

    Co do oddziaływania opisywanych substancji na glikemię, należy wyróżnić, że stewia nie wpływa na wzrost stężenia cukru we krwi, jej indeks glikemiczny równa się zero. Ksylitol może delikatnie podnosić poziom glukozy.

    Co najważniejsze, oba słodziki są bezpieczne dla zdrowia i przynoszą mu wiele korzyści. Są również rekomendowane jako zamienniki cukru dla diabetyków oraz mają działanie przeciwpróchnicze.

    Oprócz tego są odporne na wysoką temperaturę, więc z powodzeniem mogą być wykorzystywane do produkcji wypieków.

    Jak jest ze smakiem?  Ksylitol może dawać uczucie chłodzenia w ustach. Stewia ma lekko gorzkawy posmak, więc nie przez każdego może być tolerowana.

    A co z syropami? Ostatnio coraz głośniej o syropie klonowym i syropie z agawy...

    syrop klonowy gofry

     

    Syrop klonowy, jak sama nazwa podpowiada, pozyskiwany jest z soku pnia klonu, w wyniku odparowania z niego wody.

    Do zalet tego bursztynowego płynu należy dosyć wysoka zawartość przeciwutleniaczy. Posiada substancje o właściwościach przeciwbakteryjnych oraz przeciwzapalnych. Zawiera też sporą dawkę witaminy B2 oraz manganu, cynku i magnez (sprawdź leki i suplementy z magnezem).

    Wielką wadą tego syropujest duża zawartość sacharozy. Dlatego nie warto z nim przesadzać. Z tego też powodu na pewno nie jest to produkt pr zeznaczony dla diabetyków.

    W przypadku syropu z agawy sprawa wygląda niestety nieco gorzej. Skład tego produktu pozostawia wiele do życzenia, bowiem zawiera on 55 - 90% fruktozy. Wiele osób pewnie pomyśli „Dlaczego fruktoza jest szkodliwa dla naszego zdrowia? Przecież znajduje się w owocach!”. Okazuje się, że długotrwałe narażenie na duże dawki fruktozy może prowadzić do niekorzystnych zmian w profilu lipidowym, co z kolei może przyczyniać się do pojawienia chorób układu sercowo – naczyniowego i insulinooporności.

    Jeżeli chodzi o zalety syropu z agawy, należy wspomnieć, że ma niski indeks glikemiczny. Nie oznacza to wcale, że produkt ten może być stosowany przez diabetyków. Skoncentrowana fruktoza, zawarta w syropie z agawy, to jeden z głównych winowajców otyłości, z którą boryka się tak wiele ludzi.

    Podsumowując, ksylitol oraz stewia są zdecydowanie lepszymi zamiennikami cukru niż syropy. Mają wiele korzystnych właściwości, a przede wszystkim mogą być stosowane praktycznie przez każdego. Jeżeli zdecydujesz się na stosowanie syropów, powinieneś pamiętać o, tym żeby spożywać je sporadycznie i w niedużych ilościach.  

      Więcej artykułów na ten temat

      O autorze
      Ewa Antoniak
      Ewa Antoniak
      Od zawsze interesował mnie temat zdrowego odżywiania, dlatego zdecydowałam się studiować dietetykę. Jestem również współautorką bloga „Easy with food” o tematyce żywieniowej, ponieważ lubię dzielić się swoją wiedzą z innymi i motywować do zmian swoich nawyków na zdrowsze. Uważam, że zdrowa dieta to nie tylko klucz do wymarzonej sylwetki, ale także poprawy samopoczucia i zachowania wewnętrznej równowagi.
      Przeczytaj więcej od tego autora
      O autorze
      Ewa Antoniak
      Ewa Antoniak
      Od zawsze interesował mnie temat zdrowego odżywiania, dlatego zdecydowałam się studiować dietetykę. Jestem również współautorką bloga „Easy with food” o tematyce żywieniowej, ponieważ lubię dzielić się swoją wiedzą z innymi...
      Przeczytaj więcej od tego autora