Miłość platoniczna − czym jest powiązanie dusz?

22. 9. 2020 · 8 minut czytania
Czy idea Platona dotycząca miłości jako wiecznego posiadania dobra jest prawdziwa? Czy ludzie potrafią kochać w sposób doskonały? Opowiadamy, na czym polega miłość platoniczna!
Natalia Klonowska
Natalia Klonowska
Miłość platoniczna − czym jest powiązanie dusz?

Miłość jest motorem napędowym świata i ludzkich działań. Według Platona to pragnienie wiecznego posiadania dobra. Czy właśnie to pragnienie sprawia, że człowiek potrafi wznieść się ponad cielesność i kochać w sposób dokonały? Zobacz, czym jest miłość platoniczna!

Miłość platoniczna − co to?

Każdy w pewnym momencie swojego życia zadaje sobie pytanie: czym jest miłość? Pytanie o to najbardziej uniwersalne uczucie wywoływało liczne dyskusje już w czasach starożytnych. Dialogi Platona, w szczególności Fajdros i Uczta, wyznaczają początek filozoficznych rozważań o miłości. Oczywiście koncepcja miłości uległa radykalnej zmianie na przestrzeni wieków. Nieseksualny, czysto intelektualny związek, który dziś określa się mianem „miłości platonicznej”, różni się raczej od relacji, która została opisana w dziełach Platona. Głównie ze względu na ówczesny kontekst społeczny. Kobiety miały niższą pozycję społeczną, a homoseksualizm i bliskie relacje mężczyzn z młodymi chłopcami, przez swój charakter polityczno-pedagogiczny, stanowiły jedną z kluczowych relacji międzyludzkich.

Sprawdź też, jak odróżnić zauroczenie od miłości.

miłość platoniczna

 

Tak naprawdę Platon rozważa miłość głównie jako zjawisko homoseksualne. Sama koncepcja relacji platonicznej opisana w dialogach filozofa posłużyła jako inspiracja do dalszych rozważań i doprowadziła do powstania teorii miłości platonicznej, którą znamy dzisiaj. Kontekst pojmowania zjawiska znacznie się poszerzył i nabrał zbliżonego, choć nowego znaczenia.

 

Co to znaczy miłość platoniczna i jak to możliwe, że wznosi się ponad cielesność?

U Platona Eros, czyli miłość, to rodzaj popędu do uzupełnienia brakującej części siebie i do odzyskania pierwotnej jedności. W dialogach Platona Arystofanes mówi, że miłość to lekarstwo na starożytną ranę zadaną ludziom przez bogów. Bogowie podzielili człowieka na 2 części, żeby go ukarać za arogancję. Od tamtych czasów, każdy z nas jest tylko połową siebie, nieustannie szukając dopełnienia. Dlatego człowiek wciąż szuka czegoś, czego mu brakuje. Poszukiwanie utraconej jedności może oznaczać poszukiwanie bratniej duszy.

Jednak w dalszej dyskusji Platon daje do zrozumienia, że miłość to nie tylko pragnienie spełnienia, ale pragnienie wiecznego posiadana dobra („Love is desire for the perpetual possession of the good”). Kochać kogoś tak naprawdę znaczy kochać dobro, które w nim jest. Według filozofa Eros najpierw kieruje swoją uwagę na piękno cielesne, a z czasem zwraca się w stronę miłości duchowej, czyli piękna wewnętrznego.

Ostatni, najważniejszy i docelowy etap miłości platońskiej to piękno i dobro samo w sobie − czyli przekroczenie cielesności i wzniosłe uczucie do samej idei dobra i piękna. Poczucie braku sprawia, że dążymy do uzupełnienia pustki. Motywuje nas tęsknota za błogością i nieśmiertelnością.

Sprawdź też, kiedy pierwszy raz wyznać miłość.

związek platoniczny

Miłość jest pragnieniem wiecznego posiadania

Profesor filozofii Lydia Amir zauważa, że wszystko w tej definicji jest nowatorskie i interesujące. Po pierwsze, „miłość jest pragnieniem”, co wskazuje na założenie, że istoty ludzkie są z natury zachłanne. Nasze życie to ciągłe poszukiwanie rzeczy, które zaspokoją i zrealizują potrzeby oraz zapewnią nam szczęście. Po drugie, pragnienie zawsze oznacza chęć posiadania tego, co dobre. Pragniemy czegoś, bo żyjemy w przeświadczeniu, że to będzie dla nas dobre. Platon zawsze wyjaśnia, że wszystko, co robimy, czego pragniemy lub do czego dążymy to bezpośrednie lub okrężne sposoby zdobywania dobroci.

    Dobro lub piękno są najwyższym obiektem pożądania i muszą być obecne na wszystkich etapach ludzkiego życia. Jak stwierdza profesor Amir, niewielu ludzi to rozpoznaje w chaosie codzienności, bo choć ludzie wiedzą, że mają pragnienia, często nie wiedzą, co ich zadowoli. Mogą nie uświadomić sobie nigdy, że wszystkie ich dążenia są motywowane poszukiwaniem piękna i dobroci. W tym zakresie żyją w ignorancji i nie potrafią właściwie kochać. Tymczasem to miłość sprawia, że świat się kręci, bez niej nic nie mogłoby istnieć.

    Sprawdź też, jak wspierać partnera w związku.

    miłość platoniczna co to

     

    Platoniczne uczucie i koncepcja umiłowania piękna były rozwijane na przestrzeni lat, interpretowane i adaptowane przez innych twórców, w tym chrześcijańskich. Z czasem miłość platoniczna stała się synonimem wzniosłego, nakierowanego na wyższe wartości uczucia pozbawionego charakteru cielesnego. Wzorzec duchowej miłości został przeniesiony na inne typy związków, w tym heteroseksualne. Bardzo często tym rodzajem miłości zaczęto określać wyjątkowe przyjaźnie, które trwały całe życie.

    Związek platoniczny – na czym się opiera?

    Opierając się na filozofii miłości według Platona, w związku platonicznym najważniejsze staje się porozumienie dusz i relacja pozbawiona aspektu fizycznego. W świecie współczesnym oznacza to uczucie i wzajemną fascynację. Miłość platoniczna staje się uzupełnieniem Twojej osobowości i życia. Miejsce pożądania zastępuje pasja, inspiracja, jedność myśli i niegasnące zainteresowanie. Odsunięcie na bok aspektu fizycznego w takiej relacji lub jego kompletny brak ma swoje plusy. Czas i doświadczenie ludzkie pokazują, że więź duchowa ma szansę przetrwać dłużej i jest znacznie trwalsza niż więź fizyczna.

    Związek platoniczny może przerodzić się w coś więcej i utracić swoją formę. Najczęściej jednak pozostaje w sferze relacji czysto duchowej. Jak zauważa psycholog D. Raab, niełatwo mieć z kimś zarówno platoniczny, jak i seksualny związek. Związki platońskie mogą przekształcić się w związki erotyczne lub romantyczne, ale najczęściej ich siła tkwi w przyjaźni i więzi czysto duchowej.

    Sprawdź też, jak walczyć z rutyną w związku.

    platoniczne uczucie

    Platoniczna relacja – co daje?

    Relacja pozbawiona sfery intymności i zmysłowości wciąż przynosi wiele życiowych korzyści.

    Gdy platoniczna relacja opiera się na wzajemności, może Wam zapewnić:

    • wzajemną inspirację i motywację,
    • głęboką duchową więź,
    • poczucie spełnienia, zrozumienia i odnalezienia bratniej duszy,
    • brak rozczarowań w sferze cielesnej,
    • wsparcie w codziennym życiu,
    • poczucie bycia potrzebnym, wyjątkowym i cenionym.

    Zatem miłość platoniczna to szczególny związek emocjonalny i duchowy między dwojgiem ludzi, którzy kochają się i podziwiają z powodu wspólnych zainteresowań, więzi duchowych i podobnych światopoglądów. Wiadomo już, że nie wiąże się on z żadnym rodzajem zaangażowania seksualnego.

    platoniczna relacja

    Miłość platoniczna a pożądanie

    Jeśli 2 osoby zdecydują się na seksualny rozwój relacji, mogą narazić swoją więź na rozpad. Ale kiedy intymność będzie pozytywnym doświadczeniem, więź się wzmocni. Gdy tak się nie stanie, intymność może być szkodliwa dla relacji platonicznej. Wielu specjalistów odradza intymność seksualną między przyjaciółmi w platonicznej relacji głównie dlatego, że rzadko można znaleźć tego typu połączenie dusz.

    Gdy jedna z osób odczuwa głęboki popęd seksualny a druga nie, oto kilka wskazówek, które pomogą utrzymać przyjaźń w nienaruszonym stanie:

    • omów swoje uczucia z przyjacielem,
    • wspólnie ustalcie granice,
    • powstrzymaj się od dotykania (poza przytulaniem w ramach powitania),
    • powstrzymaj się od rozmów na temat seksu,
    • uważaj na to, co mówisz i robisz, kiedy jesteście razem.

    Najważniejszą cechą platonicznego uczucia jest jego oderwanie od sfery zmysłowej i erotycznej. W tego typu relacji brak pożądania to coś naturalnego. Gdy pojawia się fizyczne pożądanie, miłość traci charakter platonicznego uczucia.

    Zobacz też, jak brak seksualności w związku może wpływać na partnerów: Brak seksualności w związku - problem ze mną, z nim czy z nami?.

    Miłość platoniczna bez wzajemności

    Psychologia identyfikuje jeszcze inne wymiary platonicznego uczucia. Jednym z nich jest białe małżeństwo, w którym para decyduje się na wspólne życie bez konsumpcji związku. Nie zawsze jednak będzie to relacja platoniczna. Wszystko zależy od powodu, dla którego para zdecydowała się na wspólne życie. Uczucie platoniczne to niewymuszona i świadoma rezygnacja ze współżycia seksualnego na rzecz czegoś bardziej wzniosłego. Gdy para odczuwa pożądanie, ale nie może go zrealizować ze względów zdrowotnych, relacja ma charakter romantyczny.

    Dowiedz się więcej o białym małżeństwie z artykułu: Białe małżeństwo − czy dziś jeszcze istnieje?.

    relacja platoniczna

     

    Inny, dość popularny rodzaj miłości platonicznej to młodzieńcze zauroczenie idolem, nauczycielem lub inną fascynującą nastolatka osobą, z którą nigdy się nie zwiąże. Ten typ zauroczenia na ogół mija wraz ze znalezieniem pierwszej spełnionej miłości. Jest to czas kształtowania się nowych romantycznych upodobań, myśli i wyobrażeń o miłości. Bywa, że emocje z tym związane są bolesne, prowadzą do rozczarowań i przykrych odczuć. U bardziej wrażliwych osób platoniczne, nieodwzajemnione uczucie może prowadzić do szkodliwych zachowań, w tym unikania przyjaciół, szkoły lub negatywnego myślenia o sobie. Dzieje się tak niestety z poowodu tego, że większość idoli młodego pokolenia zakłamuje obraz rzeczywistości, na co często mają wpływ szeroko zakrojone działania wizerunkowe ich PR-owców. Treści publikowane na portalach społecznościowych kreują obraz ludzi pięknych, idealnych, bez zmartwień i otoczonych luksusem. Łatwo ulec tak prezentowanej iluzji, zwłaszcza gdy młody umysł poszukuje idealnego miejsca na łatwe ulokowanie gromadzących się emocji.

    Związek platoniczny − czy jest dziś możliwy?

    Niegasnąca fascynacja drugim człowiekiem może budzić silne emocje i zdarza się, że prowadzi do zauroczenia. Platoniczne, nieodwzajemnione uczucie może pojawić się również u dorosłych, chociażby w miejscu pracy. Przyczyny powstania platonicznego uczucia mogą być różne, od usposobienia danej osoby (kochliwa natura, nieśmiałość), przez nieudane małżeństwo, poczucie pustki czy brak zrozumienia przez otoczenie. Znalezienie bratniej duszy czy inspirującego przyjaciela nie jest proste, a każdy, kto go znalazł, wie, jaki to bezcenny skarb.

     

    Źródła:

    1. Lydia Amir, Plato’s theory of Love: Rationality as Passion, Practical Philosophy, November 2001
    2. R. Henriquez, Plato on Love An analysis of his doctrine on love in the Symposium and Phaedru, June 2001.
    3. W. D. TenHouten, Climbing, and Falling Off, Plato's Ladder of Love: The Emotions of Love and of Loves Undoing, November 2019
    4. L. Wilde, Embracing Imperfection: Plato vs Nussbaum On Love, Philosophy Now, 2017.

      Więcej artykułów na ten temat

      O autorze
      Natalia Klonowska
      Natalia Klonowska
      Jestem absolwentką filologii polskiej oraz terapii zaburzeń w czytaniu, mówieniu i pisaniu. Ukończyłam warsztaty psychologiczno-pedagogiczne. Ciekawi mnie świat, ludzie, nowinki biotechnologiczne i psychologiczne. Jestem też amatorką zdrowego żywienia. Jak każda kobieta - lubię dbać o siebie. W kosmetykach poszukuję składników naturalnych, nieprzetworzonych i organicznych. Często eksperymentuję i sięgam po nowości kosmetyczne. Chętnie dzielę się efektami moich obserwacji i poszukiwań.
      Przeczytaj więcej od tego autora
      O autorze
      Natalia Klonowska
      Natalia Klonowska
      Jestem absolwentką filologii polskiej oraz terapii zaburzeń w czytaniu, mówieniu i pisaniu. Ukończyłam warsztaty psychologiczno-pedagogiczne. Ciekawi mnie świat, ludzie, nowinki biotechnologiczne i psychologiczne. Jestem też amatorką zdrowego żywienia. Jak każda...
      Przeczytaj więcej od tego autora