Ból łechtaczki − czy to zapalenie sromu? Lekarz odpowiada!

Łechtaczka to narząd żeńskiego układu płciowego zlokalizowany w okolicy przedniego połączenia warg sromowych mniejszych. Odgrywa zasadniczą rolę w odczuwaniu doznań erotycznych i przeżywaniu orgazmu. Co może oznaczać ból łechtaczki? Jakie inne objawy powinny zwrócić Twoją uwagę i kiedy warto wybrać się do lekarza?

Ból łechtaczki − co może oznaczać?

Nic w tym dziwnego, że ból lub tkliwość w okolicy narządów płciowych zewnętrznych może wzbudzać niepokój, szczególnie że obszary te kojarzymy zwykle z odczuwaniem przyjemności. Niepokojące objawy na szczęście nie zawsze świadczą o poważnej nieprawidłowości czy chorobie, ale warto mieć świadomość, co może być ich przyczyną i jakie inne dolegliwości mogą im towarzyszyć.

Łechtaczka umiejscowiona jest przy przednim połączeniu warg sromowych mniejszych, pod wzgórkiem łonowym. Składa się z 2 ciał jamistych i zakończona jest żołędzią łechtaczki.

W obręb sromu zalicza się także wargi sromowe większe zamykające szparę sromową. Między wargami sromowymi mniejszymi znajduje się natomiast przedsionek pochwy i wejście do pochwy, a także ujście zewnętrzne cewki moczowej oraz ujścia gruczołów przedsionkowych większych i mniejszych. Dolegliwości łechtaczki (takie jak kłucie, ból, pieczenie) oraz pozostałych elementów sromu mogą mieć rozmaite podłoże.

Ból łechtaczki − przyczyny

Wyróżnia się wiele różnych przyczyn wywołujących ból w okolicach łechtaczki. Oto kilka z nich.

1. Infekcje

Okolice sromu, w związku z bliskim sąsiedztwem cewki moczowej i odbytu, narażone są na infekcje. Zapalenie sromu może być wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby czy pasożyty. Częstą chorobą jest kandydoza pochwy i sromu, czyli infekcja grzybicza, której głównymi objawami są dokuczliwy świąd oraz białe serowate objawy. „Zapalenie łechtaczki” samo w sobie nie jest jednostką chorobową, niemniej jednak w przypadku infekcji obejmujących srom okolice łechtaczki także mogą być zajęte. Ból łechtaczki może wystąpić szczególnie w przypadku częstego pocierania i drapania podrażnionych okolic.

2. Zapalenie gruczołu przedsionkowego, infekcja HPV

Intensywny ból wargi sromowej jest charakterystyczną dolegliwością dla ostrego zapalenia gruczołu przedsionkowego większego. Drobne, wieloogniskowe i sączące pęcherzyki w całej okolicy sromowej, silny ból, a nierzadko także gorączka sugerują opryszczkowe zapalenie sromu, a brodawkowate narośla zwane kłykcinami kończystymi związane są z infekcją HPV.

3. Wulwodynia

Wulwodynia to zaburzenie cechujące się występowaniem bólu i innych nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak dyskomfort i nadwrażliwość, pieczenie, świąd, kłucie czy palenie, w obrębie sromu. Jednoznaczna przyczyna wulwodynii nie jest poznana. Wydaje się, że u jej podłoża mogą leżeć uszkodzenia nerwów, wzmożone napięcie mięśni dna miednicy i czynniki genetyczne. Wyróżnia się także czynniki psychologiczne, takie jak stres, depresja czy niska samoocena.

Ból może mieć charakter stały lub okresowy. Może obejmować całą okolicę sromu lub jedynie niektóre miejsca (np. łechtaczkę czy przedsionek pochwy. Dolegliwości pojawiają samoistnie, bez udziału żadnego konkretnego czynnika i bez stymulacji zewnętrznej. Rozpoznanie wulwodynii nie jest łatwe, bowiem wymaga wykluczenia innych potencjalnych przyczyn dolegliwości sromu. W przypadku dyspareunii ból pojawia się podczas stosunku seksualnego. Przyczyną mogą być zaburzenia hormonalne, stany zapalne, czynniki psychologiczne czy stany po operacjach i innych urazach tej okolicy, np. po porodzie.

4. Choroby dermatologiczne

Dolegliwości w obrębie sromu są czasem związane z chorobami dermatologicznymi. Liszaj twardzinowy to przewlekła, postępująca choroba zapalna skóry, często lokalizująca się w obrębie narządów płciowych zewnętrznych. Jego etiopatogeneza pozostaje niepewna, ale przyczyn upatruje się w predyspozycjach genetycznych, zaburzeniach autoimmunologicznych i innych czynnikach. Głównym objawem może być dokuczliwy świąd okolic sromu i odbytu. Na skórze można zaobserwować białe, połyskliwe, zlewające się grudki, które tworzą twardzinowo-zanikowe ogniska.

Warto wiedzieć, że liszaj twardzinowy sromu stanowi czynnik ryzyka zachorowania na raka sromu. Liszaj płaski jest zapalną chorobą błoń śluzowych i skóry. Zmiany mogą umiejscawiać się także w obrębie narządów płciowych. Liszaj płaski sromu objawia się świądem, dolegliwościami bólowymi podczas stosunków płciowych, obecnością nieprawidłowej wydzieliny z pochwy czy krwawieniami. Wśród dermatologicznych przyczyn bólu okolic sromu warto wymienić także schorzenia alergiczne, np. kontaktowe zapalenie skóry.

5. Przerost łechtaczki

W efekcie stymulacji i pobudzenia seksualnego łechtaczka ulega powiększeniu. To fizjologiczny mechanizm i nie ma w nim nic niepokojącego. W niektórych przypadkach dochodzi jednak do przerostu łechtaczki, która staje się nieprawidłowo duża. Przyczyną mogą być np. wrodzone wady czy zaburzenia hormonalne. Taka zbyt wystająca, dużej wielkości łechtaczka jest bardziej narażona na otarcia i podrażnienia, które mogą powodować dolegliwości bólowe. 

6. Zespół przetrwałego pobudzenia seksualnego

Zespół przetrwałego pobudzenia seksualnego to zaburzenie seksualne związane z mimowolnym i niechcianym pobudzeniem seksualnym, które nie ustępuje po przeżyciu orgazmu. Stałe uczucie pobudzenia łechtaczki może być nieprzyjemne i uciążliwe. Przyczyn upatruje się w czynnikach naczyniowych i neurologicznych.

7. Otarcia i uszkodzenia mechaniczne

Warto pamiętać także o prozaicznych przyczynach bólu łechtaczki. Podłożem dolegliwości mogą być otarcia (spowodowane np. przez niewygodną bieliznę, niewłaściwą pielęgnację czy nieostrożną aktywność seksualną) powodujące stan zapalny łechtaczki. Niektóre preparaty do mycia ciała czy kosmetyki do higieny intymnej mogą powodować podrażnienia, poszukaj więc produktu odpowiedniego dla siebie.

Nie zapominaj również o poważniejszych urazach okolicy sromu, np. związanych z porodem. Wiele kobiet odczuwa dolegliwości w obrębie zewnętrznych narządów płciowych po wydaniu dziecka na świat, szczególnie jeśli poród wiązał się z nacięciem lub pęknięciem krocza. Przyczyna problemu nie zawsze jest widoczna gołym okiem, podłożem objawów może być bowiem nieprawidłowe napięcie głębiej leżących mięśni. W tym przypadku pomocna może okazać nie nie tylko wizyta u ginekologa, ale także fizjoterapeuty uroginekologicznego.

Zauważ także, że łechtaczka jest narządem wyjątkowo czułym na dotyk. U niektórych kobiet już delikatna stymulacja wywołuje doznania graniczące z bólem. W trakcie wszelkich czynności seksualnych warto więc zadbać o odpowiednie nawilżenie i pamiętać o dostosowaniu intensywności pieszczot do swojej indywidualnej wrażliwości. Zbyt agresywne i nieumiejętne pieszczenie łechtaczki z pominięciem odpowiedniego nawilżenia może powodować ból.

Ból łechtaczki − co możesz zrobić?

Jeśli dokucza Ci ból łechtaczki lub inne niepokojące dolegliwości w okolicy sromu, koniecznie udaj się do ginekologa. Zastanów się, w jakich okolicznościach pojawiają się nieprzyjemne objawy, od jak dawna występują i czy mają związek z aktywnością seksualną. Koniecznie zwróć także uwagę na charakter dolegliwości (ból, dyskomfort, a może mrowienie), rodzaj bólu (piekący, palący, tępy), czas ich występowania (stale czy okresowo, narastająco czy napadowo).

Na podstawie wywiadu oraz dokładnego badania ginekologicznego lekarz zdecyduje o torach dalszej diagnostyki. Być może zostaniesz skierowana na kolejne konsultacje, np. do dermatologa/ wenerologa, seksuologa, endokrynologa, psychiatry czy fizjoterapeuty uroginekologicznego. W niektórych przypadkach potrzebne może okazać się także przeprowadzenie dodatkowych badań.

Ból łechtaczki − co zapamiętać?

Ból w okolicach łechtaczki może być wywołany wieloma czynnikami zarówno chorobowymi, jak i mechanicznymi. Jeżeli odczuwasz duży dyskomfort, koniecznie udaj się do swojego ginekologa.

Źródła:

1. Dębski R., Zakażenia i zarażenia żeńskich narządów płciowych. W: Położnictwo i ginekologia, pod red. G. H. Bręborowicza, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015
2. Phillips N., Bachamnn, Wulwodynia – często nierozpoznawana przyczyna dyspareunii u kobiet po menopauzie, Menopausal Medicine 2010;18(2):S1-S5
3. Mosiołek A., Jakima S., Małachowska E., Gierus, Zespół przetrwałego pobudzenia seksualnego. Przypadek 35-letniej pacjentki. Seksuologia Polska 2016; 14 (1): 39–45
4. Olek- Hrab K., Jenerowicz D., Osmola- Mańkowska A., Polańska A., Teresiak- Mikołajczak E., Silny W., Adamski Z., Wybrane dermatozy sromu, Ginekologia Polska 2013,84,959-965, Nr 11/2013