Dieta pozakrzepowa – poznaj główne zasady! Przykładowy jadłospis

13. 12. 2021 · Izabela Daniel · 10 minut czytania

Problem z nadmierną krzepliwością krwi jest powszechny i bardzo niebezpieczny. Zwiększone ryzyko choroby zakrzepowo-zatorowej lub zakrzepicy tętniczej powiązane jest z dietą. Jak się odżywiać, aby zapobiec skutkom nadmiernej krzepliwości krwi? Sprawdź, na czym polega dieta przeciwzakrzepowa.

Zakrzepica – co to jest?

Zakrzepica to powszechnie występująca dolegliwość, polegająca na pojawieniu się zakrzepu w żyle bądź tętnicy. Zakrzep to inaczej mówiąc czop, grudka powstała wskutek wykrzepiania krwi lub zlepienia się i osadzenia płytek krwi w świetle naczynia krwionośnego. Powstaje zazwyczaj na skutek stanu zapalnego. W zależności od umiejscowienia zakrzepu zakrzepicę dzieli się na żylną (skutkująca chorobą zakrzepowo-zatorową, chorobą zakrzepową żył głębokich) i tętniczą (powiązaną z jednostkami takimi jak zawał serca, udar mózgu i choroba zarostowa tętnic). Więcej informacji znajdziesz tutaj: Zakrzepica - skąd się bierze i jak ją leczyć?.

dieta przy zakrzepicy

W dzisiejszym artykule skupię się głównie na zakrzepicy żył. Występuje zazwyczaj u osób, które skończyły 40 lat i prowadzących siedzący tryb życia. Może pojawić się również u pacjentów po przebytym zabiegu chirurgicznym, mających unieruchomione kończyny lub całe ciało, a także borykających się z nadmierną krzepliwością krwi, chorobami zakaźnymi i stosujących niektóre leki. Narażone są także kobiety w ciąży lub po porodzie. Zakrzepica może objawiać się szeroką gamą objawów, między innymi: 

  • obrzękiem kończyn,
  • siną lub zaczerwienioną skórą w miejscu zakrzepu,
  • stanem podgorączkowym, gorączką,
  • stwardnieniem żyły (niekiedy bolesnym),
  • dusznościami, kaszlem,
  • kłującym bólem w klatce piersiowej,
  • uciskowym bólem w miejscu procesu zapalnego.
dieta na rozrzedzenie krwi

Zakrzepica może również przebiegać bezobjawowo, dlatego mimo wszystko, jeżeli spełniasz kryteria zwiększonego ryzyka wystąpienia zakrzepicy, koniecznie kontroluj Twój stan zdrowia z lekarzem. W zakrzepicy stosuje się leki, np. tabletki na rozrzedzenie krwi lub leki na żylaki bez recepty. Każde przyjmowane przez Ciebie leki bądź suplementy diety skonsultuj z lekarzem. W przypadku zakrzepicy ważna jest dieta na rozrzedzenie krwi, o której przeczytasz w dalszej części artykułu. Przeczytaj także: Żylaki nóg w młodym wieku – 6 rad jak im zapobiegać.

Zakrzepica – dieta i styl życia

Jeśli cierpisz na zakrzepicę lub chcesz jej zapobiec, wprowadź kilka zmian w Twoim stylu życia, które mogą okazać się bardzo istotne! Przede wszystkim nie siedź ani nie stój za długo, szczególnie w jednej pozycji. Warto często ją zmieniać, poruszaj nogami, stawaj na piętach i np. maszeruj miejscu. Nie krzyżuj nóg podczas siedzenia. Jeżeli często podróżujesz lub czeka Cię długa podróż samolotem bądź autem, pamiętaj (jeśli to możliwe) o zdjęciu butów, rób przerwy na rozprostowanie nóg, a także pamiętaj o wypijaniu dużej ilości płynów.

dieta przeciwzakrzepowa

Ważnym aspektem w zakrzepicy jest utrzymanie odpowiedniej masy ciała oraz aktywności fizycznej. Dobrym pomysłem mogą okazać się również uciskowe rajstopy, szczególnie jeżeli masz żylaki lub występują u Ciebie obrzęki. Chcesz wiedzieć jak dobrać produkty stosowane w niewydolności żylnej? Postaw na skuteczną kompresjoterapię!

A co jeść przy zakrzepicy? Tak naprawdę prawie wszystko. I właśnie to PRAWIE robi znaczącą różnicę. W przypadku choroby zakrzepowej bardzo ważne jest, abyś unikał niektórych produktów, szczególnie zawierających witaminę K.

     

    Dieta przy zakrzepicy – produkty zalecane

    Dieta przeciwzakrzepowa, tak jak w większości przypadków chorobowych, powinna być różnorodna, zbilansowana i bez udziwnień. Poza niektórymi wyjątkami stosuje się ją tak samo, jak i w innych jednostkach chorobowych związanych z układem krążenia. Podstawą diety przeciwzakrzepowej powinny być warzywa i owoce, najlepiej w postaci surowej. Jednak nie wszystkie produkty z tej grupy powinny być spożywane w jak największych ilościach (sprawdź poniżej).

    zakrzepica dieta

    Do kolejnej kategorii należą pełnoziarniste produkty zbożowe, chude mięsa, nabiał, jaja i rośliny strączkowe, a także nasiona, orzechy i oleje roślinne. Każdego dnia powinieneś spożywać odpowiednią porcję białka, które jest budulcem organizmu. Według niektórych badań naukowych okazuje się, że modyfikacja przyjmowanego białka może wpływać na ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Jednym z takich białek (polecanych) jest białko sojowe, szczególnie w porównaniu do białek zwierzęcych (wieprzowiny, jaja, ryb czy nawet drobiu). Niektóre proteiny uznawane są za prozakrzepowe, np. te pochodzące z wieprzowiny, a także niektóre aminokwasy (szczególnie metionina, cysteina oraz kwas glutaminowy). 

    co jeść przy zakrzepicy

    W przypadku węglowodanów znaczenie mają zaburzenia w ich metabolizmie, szczególnie osoby chorujące na cukrzycę. Dlatego też węglowodanami polecanymi w chorobie zakrzepowej są węglowodany złożone, bogate w błonnik pokarmowy, np. pełnoziarniste pieczywo, gruboziarniste kasze, brązowy/razowy makaron oraz ryż. W przypadku tłuszczów bardzo ważne jest, aby wybierać te pochodzące z roślin, bogate w jednonienasycone oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Długołańcuchowe kwasy tłuszczowe nasycone zwiększają agregację płytek krwi, co oczywiście nie jest pożądane przez Twój organizm.

    Będąc przy kwasach tłuszczowych, wspomnę o wielonienasyconych kwasach tłuszczowych omega 3 oraz omega 6, które znajdują się w orzechach, nasionach i pestkach, a także w olejach z nich wytwarzanych i w tłustych rybach. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe poprawiają funkcję śródbłonka, zmniejszają stan zapalny, a także hamują zlepianie płytek krwi. 

    dieta rozrzedzenie krwi

    W żywieniu osób cierpiących na zakrzepicę bardzo ważne jest spożywanie witamin i składników mineralnych na odpowiednim poziomie. Zwróć uwagę na to, jak wygląda Twoja dieta. Rozrzedzenie krwi ułatwi witamina E, która działa ochronnie na funkcje śródbłonka, a także hamuje przyczepianie i łączenie się płytek krwi, oraz witamina D.

    Nie zapominaj o cudownym wpływie znanych substancji bioaktywnych, takich jak resweratrol, polifenole: flawonole i antocyjanidy, które działają na organizm podobnie do wielonienansyconych kwasów tłuszczowych, czyli zmniejszają stan zapalny, poprawiają funkcję śródbłonka oraz hamują aktywację i agregację płytek krwi. W przypadku prewencji zakrzepicy oraz żywieniu w już istniejącej chorobie bardzo ważne jest umiarkowane lub zerowe spożycie alkoholu, a także unikanie palenia papierosów.

    Dieta przeciwzakrzepowa – produkty przeciwwskazane

    Jeśli cierpisz na zakrzepicę, ogromne znaczenie będzie miała dla Ciebie żywność bogata w witaminę K, ponieważ jest ona odpowiedzialna za syntezę protrombiny i czynników krzepnięcia krwi. W przypadku gdy stosujesz leki należące do grupy antagonistów witaminy K (acenokumarol oraz warfaryna), powinieneś ograniczyć spożycie produktów bogatych w tę witaminę. Ważne jest, abyś ją ograniczył, a nie całkowicie wykluczył, gdyż znajduje się w wielu prozdrowotnych produktach. 

    Witaminę K zawierają między innymi:

    • zielone warzywa: brokuły, szpinak, jarmuż, sałata (rzymska, lodowa, karbowana), rukola, roszponka, brukselka, kapusta włoska, szparagi, awokado, ogórki, cukinia, bob, groszek, natka pietruszki, botwinka, seler naciowy;
    • inne warzywa: kalafior, rzepa, marchew, karczochy;
    • truskawki, brzoskwinie;
    • orzechy, daktyle, kasza bulgur.

    Produkty te mimo obecności w nich witaminy K mogą być spożywane, ale w kontrolowanych, ograniczonych ilościach!

    Poza wymienionymi produktami pacjenci z zakrzepicą powinni unikać cukrów prostych (słodyczy, słodzonych napojów), a także jasnego pieczywa, makaronów oraz ograniczyć nasycone kwasy tłuszczowe i używki.

    dieta pozakrzepowa

    Dieta przeciwzakrzepowa – przykładowy jadłospis

    Przykładowy jadłospis na 1 dzień dla osoby z zakrzepicą może wyglądać w następujący sposób:

    Śniadanie: domowa granola z płatków owsianych, orzechów i suszonych owoców z dodatkiem jogurtu naturalnego i śliwek.

    II śniadanie: koktajl na bazie mrożonych owoców, kefiru, nasion chia lub siemienia lnianego z dodatkiem banana.

    Obiad: kaszotto po meksykańsku: kasza pęczak z pomidorami, fasolą czerwoną i kukurydzą z dodatkiem piersi z kurczaka lub tofu.

    Kolacja: Grzanki z caprese: pieczywo pełnoziarniste zapiekane z pomidorkami, mozzarellą oraz oliwą z oliwek podawane ze świeżą bazylią.

    Przez cały dzień pamiętaj o nawodnieniu!

    dieta przeciwzakrzepowa jadłospis

    Dieta osób z zakrzepicą nie musi być redukcyjna pod warunkiem, że nie masz nadwagi lub otyłości. Nie musisz zatem liczyć kilokalorii, a jedynie dbaj o różnorodność produktów i podstawowe zasady zdrowego odżywiania. 

    Dieta pozakrzepowa – o czym pamiętać?

    Dieta w żywieniu osób z zakrzepicą nie jest najważniejsza, ale warto stosować się do jej zaleceń. Podczas przyjmowania leków zwróć uwagę czy są to leki, przy których należy ograniczać spożycie witaminy K. Jest to najważniejszy punkt w żywieniu podczas zakrzepicy.

    Źródła:

    1. Gawęcki J., Żywienie Człowieka podstawy nauki o żywieniu, TOM 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.

    2. Gawęcki J., Żywienie Człowieka zdrowego i chorego, TOM 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017.

    3. Phang M., Lazarus S., Wood L.G., Garg M., Dieta a ryzyko zakrzepicy. Składniki odżywcze w zapobieganiu choroby, Semin Thromb Hemos, 2011.

    4. Tomkowski W., Kuca P., Urbanek T., Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa – wytyczne profilaktyki, diagnostyki i terapii, Konsensus Polski, 2017.

      Więcej artykułów na ten temat

      O autorze
      Izabela Daniel
      Izabela Daniel
      Jestem dietetykiem i współtworzę bloga o zdrowym odżywianiu i gotowaniu „Easy with food”. Od ponad 7 lat moją pasją jest zdrowe żywienie, ponieważ jest ono jednym z najważniejszych sposobów profilaktyki wielu chorób. Wierzę, że wprowadzając proste zmiany w codzienności, każdy z nas może zapobiec wielu schorzeniom, dlatego moją misją jest pomoc innym w osiągnięciu tego celu.
      Przeczytaj więcej od tego autora
      O autorze
      Izabela Daniel
      Izabela Daniel
      Jestem dietetykiem i współtworzę bloga o zdrowym odżywianiu i gotowaniu „Easy with food”. Od ponad 7 lat moją pasją jest zdrowe żywienie, ponieważ jest ono jednym z najważniejszych sposobów profilaktyki...
      Przeczytaj więcej od tego autora