Płodność u mężczyzn – co na nią wpływa i jak ją poprawić?

1. 12. 2022 · Ewelina Zygmunt · 8 minut czytania

Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że każdego roku spada jakość męskiego nasienia. W ciągu ostatnich 40 lat pogorszyła się o ponad połowę. Dowiedz się, co może zagrażać plemnikom, jakie kroki podjąć, aby poprawić jakość nasienia i zwiększyć swoje szanse na ojcostwo. 

Jak sprawdzić płodność u mężczyzny?

Podstawowym badaniem płodności u mężczyzn jest badanie nasienia, inaczej zwane seminogramem lub spermiogramem. Analizie laboratoryjnej podlegają:

  • Liczba plemników – im więcej plemników znajduje się w nasieniu, tym większe prawdopodobieństwo, że odpowiednia ich liczba dotrze do dróg rodnych kobiety. Zdrowe nasienie powinno zawierać od 40 do 500 mln plemników. Jeśli jest ich zbyt mało (oligospermia), starania o ciążę mogą być utrudnione,
  • Ruchliwość plemników – minimalna wartość dla ruchliwości plemników, przy której docierają one do dróg rodnych kobiety, wynosi ok. 40% całości,
  • Morfologia nasienia – służy do określenia wielkości, kształtu plemników i ich prawidłowej budowy,
  • Ilość spermy – dotyczy ilości nasienia w ejakulacie. Prawidłowe wartości mieszczą się w granicach między 1,5 ml a 6 ml nasienia. Jednak wskaźniki poniżej normy (hipospermia) nie muszą oznaczać bezpłodności.

Równie istotną rolę odgrywają wskaźniki hormonalne. Powinny obejmować oznaczenie poziomu testosteronu, hormonów gonadotropowych, estradiolu, TSH i FT4. Powyższe badania na płodność zaleca się w sytuacji, gdy po roku regularnego współżycia bez zabezpieczeń nie dochodzi do zapłodnienia. Wskazaniem są również wszelkiego rodzaju urazy okolic krocza lub stany chorobowe np. nowotwory jądra.

Do badania nasienia mężczyzna powinien przystąpić po okresie abstynencji płciowej (ok. 3-4 dni). Wcześniej musi także powstrzymać się od spożywania alkoholu. Badanie najczęściej wykonuje się w klinice, która specjalizuje się w leczeniu niepłodności. W miejscu tym znajdują się odpowiednie warunki, aby mężczyzna mógł komfortowo oddać nasienie.

Jak sprawdzić płodność u mężczyzn

Co wpływa na jakość nasienia?

Mężczyźni z reguły nie interesują się jakością swojego nasienia do momentu, aż wraz z partnerką doświadczają długich starań o dziecko. Wówczas decydują się na badania, które niestety w wielu przypadkach wypadają niekorzystnie. Diagnoza niepłodności wywołuje ogromne obciążenie psychiczne i presję, która wcale nie pomaga w staraniach. Dlatego warto zawczasu rozpocząć działania mające na celu dbałość o płodność.

Prawidłowa jakość nasienia jest kluczowym elementem warunkującym męską płodność oraz szanse na spłodzenie potomstwa. Ten stan regulują czynniki związane zarówno ze stylem życia, jak i uwarunkowaniami środowiska. Odpowiednia dieta może w dużym stopniu poprawić parametry nasienia: liczbę plemników, jakość, ruchliwość oraz żywotność. Każdy mężczyzna planujący potomstwo powinien przeanalizować swój dotychczasowy styl życia oraz sposób żywienia i wprowadzić w nim niezbędne zmiany.

Co obniża płodność u mężczyzn?

Parametry nasienia pogarszają:

  • Używki – nałogowe palenie papierosów lub regularne spożywanie alkoholu. Nikotyna i substancje zawarte w napojach procentowych zmniejszają liczbę wytwarzanych plemników oraz zaburzają ich poprawną budowę, mogąc tym samym ograniczyć zdolność do zapłodnienia komórki jajowej,
  • Nadwaga, otyłość – nieprawidłowa masa ciała przyczynia się do powstania zmian biologicznych, zakłócając prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego,
  • Przegrzewanie jąder – narażenie jąder na częste przegrzewanie może zaburzyć proces powstawania i dojrzewania plemników. Do niewłaściwych czynności należą: trzymanie laptopa na kolanach, częste kąpiele w jacuzzi czy podgrzewane siedzenia w aucie,
  • Przewlekły stres – długotrwałe napięcie emocjonalne podnosi poziom kortyzolu, co wywiera negatywny wpływ na stężenie testosteronu,
  • Infekcje intymne – wśród infekcji intymnych u mężczyzn, które mogą znacząco wpłynąć na płodność, wymieniamy chlamydię i rzeżączkę,
  • Przyjmowanie leków – do środków farmakologicznych, które mogą mieć negatywny wpływ na jakość nasienia, należą szczególnie blokery kanałów wapniowych, leki przeciwdepresyjne, antyandrogeny oraz niektóre antybiotyki,
  • Przebyte/aktywne choroby – niektóre choroby pociągają za sobą całkowitą bezpłodność, inne znacząco obniżają szansę na posiadanie potomstwa. Można tutaj wymienić choroby genetyczne (np. zespół Klinefeltera), zaburzenia rozwojowe (wnętrostwo), hormonalne, choroby układowe, nowotwory oraz czynniki zapalne, które mogą być przyczyną hematospermii.
Jak poprawić jakość nasienia

Jak poprawić jakość nasienia?

W poprawie jakości nasienia ogromną rolę odgrywa zdrowa, zbilansowana dieta. Równie duże znaczenie wspomagające w przypadku niedoborów składników odżywczych ma właściwa suplementacja. Po konsultacji z lekarzem warto rozważyć stosowanie tabletek na płodność u mężczyzn. Ogólne zalecenia skierowane dla mężczyzn planujących potomstwo obejmują:

  • Ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu – tłustych potraw, wysoko przetworzonych produktów typu fast food. W zamian należy zwiększyć spożycie kwasów tłuszczowych omega-3. Znajdziemy je głównie w rybach (łosoś, makrela, śledź itp.), olejach (lniany, sojowy, rzepakowy) oraz orzechach włoskich, pestkach dyni i migdałach,
  • Zwiększenie spożycia antyoksydantówwitaminy dla mężczyzn mogą w znaczący sposób poprawić płodność. Przegląd badań dotyczących oddziaływania przeciwutleniaczy na parametry nasienia wskazuje, że na jego jakość wpływają witamina C, E, A, glutation, L-karnityna, koenzym Q10, selen oraz cynk,
  • Suplementację witaminy D – wywiera pozytywny wpływ na liczebność, ruchliwość oraz jakość plemników. Suplementacja witaminy jest ważna szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Wówczas nawet 90% osób cierpi na jej niedobór.

Udowodniono, że regularny ruch może poprawić morfologię plemników, jednocześnie zmniejszając stres oksydacyjny i poziom czynników stanu zapalnego. Warto przy tym podkreślić, że aktywność nie musi być intensywna i wyczerpująca fizycznie.Zaleca się umiarkowane ćwiczenia fizyczne przez minimum 30 minut 5 razy w tygodniu. Wystarczą regularne spacery na świeżym powietrzu, basen lub joga. Warto podkreślić, że jest również aktywność, której plemniki nie lubią. To jazda na rowerze.

Jakość nasienia

Jak naturalnie poprawić jakość nasienia?

Medycyna naturalna dysponuje środkami, które również mogą przyczynić się do poprawy jakości nasienia. Jednym z nich są zioła na płodność. Wśród najpopularniejszych specyfików wymienia się: żeń-szeń, palmę sabałową oraz korzeń maca. Jednak przed włączeniem ich do codziennej diety, warto skonsultować się z lekarzem. Co jeszcze można zrobić w celu poprawy jakości nasienia?

  • Unikaj używek – ogranicz alkohol i zrezygnuj z papierosów,
  • Kontroluj masę ciała – jeśli zmagasz się z nadwagą lub otyłością, warto zgłosić się po pomoc do dietetyka, który pomoże skomponować dietę na miarę Twoich preferencji żywieniowych, zapewniając odpowiednią ilość składników odżywczych i kalorii,
  • Zadbaj o zdrowy sen – przede wszystkim pilnuj czasu nocnego odpoczynku (powinno być to 7-8 godzin) i kładź się spać o regularnych porach,
  • Troszcz się o zdrowie psychiczne – chociaż nie należy to do łatwych zadań, staraj się wsłuchać się w organizm i rozpoznać, jakie czynniki łagodzą napięcie emocjonalne. Może to być czytanie książek, joga, medytacja czy inna aktywność. Jeśli czujesz, że nie sobie nie radzisz, nie bój się prosić o pomoc specjalistów w tym zakresie,
  • Ogranicz korzystanie z elektroniki – unikaj noszenia telefonu w kieszeni i nie trzymaj laptopa na kolanach,
  • Regularnie odwiedzaj stomatologa – nieleczona próchnica jest jedną z potencjalnych przyczyn bezobjawowej bakteriospermii, która może prowadzić do zaburzeń płodności. Według przeprowadzonych badań w nasieniu mężczyzn wykryto te same bakterie, które występowały z zainfekowanych próchnicą zębach i kieszonkach dziąsłowych.

Podsumowanie

Problem z poczęciem dziecka w obecnych czasach jest powszechny. Z tego powodu wiele par szuka rozwiązania na to, jak szybko zajść w ciążę. Nie ma idealnej recepty, która pozwoliłaby udzielić odpowiedzi. Jednak dzięki zmianie przyzwyczajeń, stylu życia oraz wdrożeniu specjalistycznego leczenia możemy znacznie zwiększyć szansę na posiadanie potomstwa. Cykl dojrzewania plemników trwa ok. 3 miesiące, dlatego warto poczekać na pozytywne zmiany i uzbroić się w cierpliwość. Kluczowe dla efektów będą: regularność i konsekwencja.

Źródła:

  1. Jeznach-Steinhagen, A. Czerwonogrodzka-Senczyna, Postępowanie dietetyczne jako element leczenia zaburzeń płodności u mężczyzn z obniżoną jakością nasienia, Zakład Żywienia Człowieka, Warszawski Uniwersytet medyczny, 2013
  2. Łepecka-Klusek, A. Pilewska-Kozak, G. Jakiel, Niepłodność w świetle definicji choroby podanej przez WHO, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012
  3. Z. Zdrojewicz, A. Wiśniewska, Rola cynku w seksualności mężczyzn https://www.dbc.wroc.pl/Content/2035/x21_Zdro2.pdf [dostęp 5.11.2022]

    Więcej artykułów na ten temat

    • Od wielu lat bezskutecznie starasz się o dziecko? Jeśli tak, dowiedz się, co może wpływać na problemy z zajściem w ciążę. Sprawdź, jak ważne jest zminimalizowanie stresu! 
    • Wiarygodność testów ciążowych

      Wiarygodność testów ciążowych

      · 6 minut czytania
      Współczesne testy ciążowe cechują się dużą wiarygodnością, wynoszącą nawet 99%. Co ważne, pozwalają na wykrycie ciąży na bardzo wczesnym etapie - nawet przed upływem 2 tygodni od zapłodnienia.
    • Jak szybko zajść w ciążę?

      Jak szybko zajść w ciążę?

      · 5 minut czytania
      Zależy Ci na jak najszybszym poczęciu dziecka? Jeśli tak, przeczytaj nasz artykuł. Znajdziesz w nim porady dotyczące określania dni płodnych, a także dowiesz się, jakie badania warto wykonać.
    O autorze
    Ewelina Zygmunt
    Ewelina Zygmunt
    Jestem lekarzem w trakcie stażu podyplomowego, który odbywam w Wojskowym Szpitalu Klinicznym nr 1 w Lublinie. Choć jeszcze nie podjęłam ostatecznej decyzji co do wyboru specjalizacji, to moje serduszko bije w stronę ginekologii i położnictwa, a także endokrynologii. W szczególności interesuje mnie wpływ zdrowej diety na gospodarkę hormonalną człowieka. W wolnych chwilach lubię gotować i testować nowości kosmetyczne. Uwielbiam podróże, dobre jedzonko oraz jogę.
    Przeczytaj więcej od tego autora
    O autorze
    Ewelina Zygmunt
    Ewelina Zygmunt
    Jestem lekarzem w trakcie stażu podyplomowego, który odbywam w Wojskowym Szpitalu Klinicznym nr 1 w Lublinie. Choć jeszcze nie podjęłam ostatecznej decyzji co do wyboru specjalizacji, to moje serduszko bije...
    Przeczytaj więcej od tego autora